Artvin Çoruh Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüdayi Ercoşkun, iki kentin iddialarının temellendirilebileceğini söyledi: “Her iki şehir de kendilerine ait olduğunu iddia ederek bir bakıma doğru söylüyor. Çünkü cağ kebabı, bin yıl önce Kıpçakların yaşadığı bölgede ortaya çıkmış. Bu nedenle hem Artvin hem de Erzurum’a ait olabiliyor.”
Kıpçaklar ve Anadolu’ya Yansıyan Kültür
Prof. Dr. Ercoşkun, Selçukluların 11. yüzyılda Anadolu’ya ilerlemesiyle Kafkasya’daki dengelerin değiştiğini ve Gürcistan Krallığı’nın kuzeyde yaşayan Kıpçakları savunma amacıyla ülkesine davet ettiğini belirtti. Yaklaşık 40 bin Kıpçak ailesi, Artvin, Ardahan, Ahıska, Ahılkelek ve Batum çevresine yerleştirilmişti. Ercoşkun, “Bölgenin kültürel yapısı bu tarihi yerleşimden derin izler taşıyor” dedi.
Kıpçakların, Karadeniz’in kuzeyinde kurulan Kıpçak Devleti’nin (1030–1241) bakiyesi olduğunu aktaran Ercoşkun, “Moğol istilasıyla devletleri yıkılsa da bir kısmı Gürcistan üzerinden Artvin ve çevresine yerleşmiş, Oğuz boylarıyla kaynaşarak Müslümanlığı benimsemişlerdir. Bugün Artvin, Ardahan ve Erzurum hattındaki halk kültürü birbirine bu kadar benzemesi tesadüf değil” ifadelerini kullandı.
Yüzyıllar İçinde Cağ Kebabına Dönüşen Gelenek
Orta Asya Türk mutfak kültüründeki şişte et pişirme geleneğinin Kafkasya’ya taşındığını ve yüzyıllar içinde yerel damak tadıyla birleşerek bugünkü cağ kebabına dönüştüğünü belirten Ercoşkun, “Cağ kebabı yalnızca bir yemek değil, bin yıllık bir kültürün sembolüdür. Yatay şişte ağır ağır pişirilen et, Türk mutfak tarihinin sürekliliğini gösteren önemli bir gastronomik mirastır” dedi.
Prof. Dr. Ercoşkun, günümüzde cağ kebabının popülaritesinin Türkiye genelinde arttığını da vurguladı. 2024 verilerine göre, cağ kebabı restoran sayısı en fazla Erzurum ve İstanbul’da 50’şer olarak öne çıkıyor. Ankara’da 20, Bursa’da 15 ve Artvin, İzmir, Kocaeli gibi illerde ise 10’ar restoran bulunuyor.
Cağ Kebabı Artvin’in de Mirası
Artvin gibi Doğu Karadeniz illerinde cağ kebabının yaygınlaşması, bölgenin gastronomi turizmine katkı sağlıyor. Prof. Dr. Ercoşkun, “Cağ kebabı sadece Erzurum’un değil, Türkiye’nin gastronomik zenginliklerinden biri. Farklı illerde de yaygınlaşması, kültürel paylaşımın ve mutfak çeşitliliğinin güzel bir örneğidir” diye konuştu.
Ancak uzun süredir devam eden tartışmalarda Artvin halkı, cağ kebabına sahip çıkıyor ve bu lezzetin Artvin’e ait olduğunu savunuyor. Erzurum’un coğrafi işaretine rağmen, Artvinliler için cağ kebabı, yörelerinin bin yıllık gastronomik mirası olarak kabul ediliyor ve şehrin kültürel simgelerinden biri olarak yaşatılıyor.
