2023 cumhurbaşkanlığı seçiminde adaylar kimler?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "(Kılıçdaroğlu'na) Ha bire 'Cumhur İttifakı'nın adayı belli olsun' diyorsun. İşte söylüyorum, Cumhur İttifakı'nın adayı Tayyip Erdoğan." diyerek 2023 seçimlerinde Cumhur İttifakı’nın adayını olduğunu açıklamıştı. Cumhur İttifakı’ ortaklarından Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde partisinin adayının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olacağını söylemişti.
Yeniden Refah Partisi'nden Cumhur İttifakı'na katılmama kararı
Yeniden Refah Partisi lideri Fatih Erbakan, partisinin Cumhur İttifakı'na katılmama kararı aldığını açıkladı. Erbakan, "Son derece kapsamlı istişareler sonucunda 14 Mayıs'ta yapılacak milletvekili seçimlerine ittifaka dahil olmadan girme kararı aldık" dedi. Fatih Erbakan Cumhurbaşkanlığı'na aday olduğunu da açıkladı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in Altılı Masa'ya dönmesinin ardından 14 Mayıs’ta yapılacak seçimde Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı ilan edildi. Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’a karşı ilk kez “cumhurbaşkanlığı mücadelesi” verecek.
Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu lehine adaylıktan çekilmesi çağrıları yapılan Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce bugün adaylık başvurusu yapacağını açıkladı. Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce, cumhurbaşkanlığı adaylığı için bugün Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) başvuru yapacağını belirtti. Vatandaşlara da çağrıda bulunan İnce, ilçe seçim kurulu başkanlıklarına giderek adaylığı için gerekli olan 100 bin imzayı atmalarını istedi.
Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek, 14 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanı seçiminde cumhurbaşkanı adaylığı için YSK'ya başvuruda bulundu. Perinçek, başvurusunun ardından yaptığı açıklamada, "Cumhurbaşkanlığı için 100 bin imza toplamak üzere adaylığımı koymuş bulunuyorum. YSK Başkanı’na gerekli evrakı teslim ettim" dedi.
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ tarafından sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, 5 partinin birleşimi ile ATA İttifakı’nı kurduklarını söyledi. ATA İttifakı; Zafer Partisi, Adalet Partisi, Doğru Parti, Türkiye İttifakı Partisi ve Ülkem Partisi’nden oluşuyor.
Yenilik Partisi lideri Öztürk Yılmaz, Kemal Kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanı adayı olmasının ardından kendi adaylığını açıkladı.
Eski Genç Parti lideri ve iş insanı Cem Uzan, 2023 seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı olduğunu açıkladı.
Serdar Savaş, 7 Temmuz 2020'de bağımsız cumhurbaşkanı adayı olacağını açıkladı.
Hukukçu Ömer Lütfü Avşar, düzenlediği basın toplantısıyla 13. Cumhurbaşkanı'nı belirleyecek seçimde partisiz aday adayı olduğunu ilan etti.
Peki Kimler Cumhurbaşkanı olabilir?
Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanı adayı olma şartı nedir?
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri nelerdir?
- Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
- Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.
- Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapar.
- Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir.
- Kanunları yayımlar.
- Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir.
- Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar.
- Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir.
- Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler.
- Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.
- Milletlerarası andlaşmaları onaylar ve yayımlar.
- Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar.
- Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder.
- Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.
- Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.
- Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.
- Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.
- Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
- Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.
