Yüzde 98 doğruluk payıyla çalışan bu yeni teknoloji, hastaların ikinci bir ameliyata ihtiyaç duymadan sağlığına kavuşmasına olanak tanıyor.
Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nevcihan Duru ve Prof. Dr. Tolga Turan Dündar’ın öncülüğünde geliştirilen sistem, yapay sinir ağları ve ileri düzey görüntü işleme teknolojileriyle donatıldı. Sistem, ameliyat sırasında beyne uygulanan ultrason görüntülerinden yola çıkarak tümörün çıkarıldığı bölgeyi gerçek zamanlı olarak analiz ediyor ve ekranda, sanki yeni bir MR çekilmişçesine sentetik bir görüntü sunuyor.
“Ameliyat Anında Tümörün Temizlenip Temizlenmediği Görülebilecek”
Prof. Dr. Nevcihan Duru, yaklaşık iki yıllık yoğun bir çalışmanın ürünü olan bu sistemin ilham kaynağını şu sözlerle özetliyor:
“Bir kongrede beyin cerrahlarıyla yaptığımız görüşmelerde, cerrahların ameliyat sırasında sadece eski MR görüntülerine güvenmek zorunda kaldığını öğrendik. Tümör çıkarıldıktan sonra oluşan boşluğu görememek, onların en büyük sorunlarından biriydi. ‘Keşke gerçek zamanlı bir görüntü oluşsa’ dediler. Biz de bu ihtiyaca çözüm üretmek için yola çıktık.”
İkinci Ameliyatların Önüne Geçilecek
Geliştirilen sistem sayesinde artık hastaların ameliyat sonrasında yeniden MR’a alınıp tümörün tam olarak temizlenip temizlenmediğinin kontrol edilmesi gerekmeyecek. Bu sayede hem hastalar ikinci bir ameliyatın getireceği risklerden korunacak, hem de cerrahlar kararlarını daha sağlam temellere dayandırabilecek.
Duru, “Ameliyat sırasında hastayı MR’a almak hem çok pahalı hem de hijyen açısından sorun yaratıyor. Yeni sistemimiz, MR yerine ultrasonla alınan görüntülerden yola çıkarak yapay zekâ aracılığıyla sentetik MR üretimi yapıyor. Böylece cerrahlar tümörün çıkarılma oranını ameliyat esnasında yüzde 98 doğrulukla görebiliyor,” dedi.
Sadece Sağlıkta Değil, Ekonomide de Kazanç Sağlayacak
Yapay zekâ destekli bu nöronavigasyon sistemi yalnızca hastaların ve cerrahların hayatını kolaylaştırmakla kalmıyor; aynı zamanda sağlık sistemine de ciddi maliyet avantajları sunuyor. Prof. Dr. Duru, “Eğer tümör tam olarak çıkarılamazsa, hasta yeniden ameliyat edilmek zorunda kalıyor. Bu da sağlık sistemine büyük bir ekonomik yük getiriyor. Geliştirdiğimiz sistemle bu tür ek maliyetlerin önüne geçilmesini hedefliyoruz,” şeklinde konuştu.
Hastaların Yaşam Kalitesi Artacak
Yeni sistemin en büyük avantajlarından biri de, beyin ameliyatlarının ardından oluşabilecek nörolojik komplikasyonları minimize etmesi. Ameliyat sonrası görülebilen konuşma bozuklukları, hafıza sorunları veya uzuvlarda güç kaybı gibi riskler, tümörün eksiksiz çıkarılmasıyla büyük ölçüde ortadan kalkıyor.
Prof. Dr. Duru, “Bizim önceliğimiz her zaman hastanın sağlığıdır. Bu sistem, cerrahlara bir yol haritası sunarken hastaların da daha hızlı ve eksiksiz iyileşmesini sağlıyor. Aynı zamanda daha az invaziv müdahalelerle daha yüksek başarı oranı elde ediliyor,” dedi.
TÜBİTAK Destekli Çalışma Yaygın Kullanıma Hazırlanıyor
TÜBİTAK destekli bir proje kapsamında geliştirilen bu sistemin onay süreçleri devam ediyor. Sistemin kısa süre içinde hastanelerde aktif olarak kullanılması hedefleniyor. Türk bilim insanlarının bu alandaki başarısı, dünya çapında da dikkat çekecek bir potansiyele sahip.
