Haziran ve temmuz aylarında dut ağaçlarının meyveyle dolup taştığı dönemlerde, bölgede hummalı bir çalışma başlıyor. Kemaliye ve çevresindeki köylerde kadınlar ve erkekler sabahın erken saatlerinde dut toplamak için yola koyuluyor. Toplanan dutlar, geleneksel yöntemlerle büyük kazanlarda, odun ateşinde ve doğal kaynak suyu ile kaynatılıyor. Kaynama işlemi başladığında, meyveden çıkan şıra dikkatle alınarak işin en hassas aşamasına geçiliyor.
Medine Turgut isimli üretici, pekmez yapım sürecini şu sözlerle aktarıyor:
"Bu iş sabır ister, el emeği ister. Dutlar kazanlarda kaynatılırken başında beklenir. Köpükleri tek tek alınır, kıvamı dikkatle izlenir. En önemlisi, bu işlem yüksek ısıda değil, düşük ısıda ve uzun sürede yapılır. Şıra iyice koyulaşınca tepsilere alınır ve güneş gören damlara bırakılır. Yaklaşık bir hafta boyunca güneşin ve hafif rüzgarın etkisiyle pekmez olgunlaşır."
Kemaliye pekmezini özel kılan en önemli unsur ise, kurutulmuş beyaz duttan yapılması ve fazla kaynatılmadan, besin değerini koruyacak şekilde sadece güneşte olgunlaştırılması. Bu yöntem, pekmezdeki vitamin ve minerallerin büyük ölçüde korunmasını sağlıyor.
Doğal Enerji ve Şifa Deposu
Pekmez yalnızca lezzetiyle değil, sağlık açısından sunduğu faydalarla da dikkat çekiyor. Yüksek şeker içeriğiyle doğal bir enerji kaynağı olan dut pekmezi; kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum ve krom gibi önemli mineralleri bünyesinde barındırıyor. Özellikle çocukların, hamilelerin, emziren annelerin ve iyileşme sürecindeki hastaların beslenmesinde etkili bir rol oynuyor.
Beslenme uzmanlarına göre, pekmez rafine ürünlerde kaybolan krom mineralinin doğal bir kaynağı. Krom, glikoz metabolizmasını düzenleyerek insülinin etkisini artırıyor. Bu yönüyle diyabet riski taşıyan bireyler için de destekleyici bir ürün olarak öne çıkıyor. Ayrıca yapılan araştırmalar, pekmezin thiamin (B1), riboflavin (B2) ve demir bakımından baldan daha zengin olduğunu ortaya koyuyor.
Kemaliye’nin dağlarından gelen bu şifa kaynağı, sadece bir besin değil, aynı zamanda kültürel bir miras. Nesiller boyunca aktarılan bu gelenek, hem bölge ekonomisine katkı sağlıyor hem de doğal ve sağlıklı gıdaları tercih eden tüketiciler için güvenilir bir alternatif oluşturuyor.
