Sanayi beraberinde atık konusunu da getiriyor. Sıkıntılı bir konu. Adı üzerinde “atık” istenmeyen yani. İster gıda atığı olsun ister kimyasal depolanma, bertaraf edilme, dönüşme şekilleri farklı olsa da sonuçta istenmiyor ve bulunduğu yerden kurallara uygun olarak uzaklaştırılması lazım.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sıfır atık konusu ile ilgili yeni çalışmalar hazırlıyor. 2020 yılı başında bitmiş olacak. Fakat masa başında düşünülen ile saha da yaşananlar sorular ve sorunlar farklı. Her işletmenin faaliyet alanına göre farklı ve ortak atıkları var.
Organize sanayi bölgelerinde durum farklılaşıyor, liman gibi işletmelerde bambaşka sorular ve sorunlar ortaya çıkıyor. Bakanlığın işi bu anlamda kolay değil, sektörlerin konuyla ilgili sorun, soru ve görüşlerini yönetmelik çıkmadan bakanlık ile paylaşmaları aslında herkes için kolaylık olacak.
Geçtiğimiz günlerde Kocaeli sanayi Odası’nda yapılan ve çoğunlukla çevre mühendislerinin katıldığı bir toplantıda bireysel sanayi işletmeleri, OSB’ler, diğer kurum ve kuruluşlar açısından epeyce bir soru işareti olduğu fark edildi. Toplantıda bazılarını dillendirdiğim görüşlerimin tamamını toplantı sonunda bakanlığa yazılı olarak göndermeyi uygun gördüm;
1-Sanayinin yoğun olduğu bölgelerde konuyla ilgili toplantı ve çalıştaylar yapılması, ilk elden soru, sorun ve önerilerin alınması,
2-Toplantı yapılamayan ve/ veya yapılsa da katılmayan/ katılamayan firmalar OSB’ler için soru/ sorunlarını anlamaya yönelik yazılı çalışma yapılması,
3-Bakanlık sayfasında soru- cevap bölümünün daima aktif olduğunun duyurulması,
4- Kurumların bütün personellerinin sıfır atık konusunda süre, içerik çalışması yapılıp ana çerçeve çizilerek zorunlu eğitime tabi tutulması, işletme içinde görsellerle konunun desteklenmesi. Bu konuda çevre mühendisleri ve iletişim uzmanlarının birlikte çalışması.
Sıfır Atık Konusunda Personel Mutlaka Eğitim Almalı
Özellikle 4. Maddeyi de önemsedik. Sıfır atık konusu hafife alınacak bir konu değil. Herhangi bir hatada çevresel tehlikesi ile birlikte işletmelere de yükümlülükler getiriyor. Bir personel hatası tam bir felaket olabilir. Konunun bireyselleşmesi, içselleştirilmesi, beyne kazınması gerekiyor.
Sigara izmaritini çöpe atmayıp sokağa atan ya da arabasının camından fırlatan bir toplumdayız. Yani bilinç düzeyimiz bu. Bu bilinç düzeyi ile sıfır atık kurallarını uygulamak kolay değil. Bu konu öncelikle işletme yöneticilerinin idrakı ve kabulünü bekliyor. Yoksa her şey kağıt üstünde kalır, kağıdın altında kalan çevre yaşanamayacak duruma gelir. Bu sebeple mutlaka personel eğitim ve bilinçlendirmeleri doğru, uygulanabilir, hayata geçirilebilir şekilde yapılmalı. “Mış” gibi değil. Kağıt üstü eğitimleri felakete zemin hazırlamaktır.
Sıfır Atık ve Çevre Konusuna İşletme Yönetiminin Bakışı Önem Taşıyor
İşletme yöneticileri/ sahipleri öncelikle kendileri çevre bilincine, koruma fikrine sahip olacaklar ki, sıfır atık konusunda gerekeni yapacaklar. Bazı OSB’lerinde bile kurulduktan 5-6 yıl sonra atık su tesisinin faaliyete geçtiğini duyduğumda çok şaşırmıştım. Eh elbette bu hava, su, toprak durduk yerde kirlenmedi. Sanayicilerin/yöneticilerin çevre kirliliği konusunda nasıl bir vicdan muhasebesi içinde olduklarını hep merak etmişimdir. Acaba rahat uyuyabiliyorlar mı?
Demek ki bundan sonra yapılacak OSB’lerin alt yapılarının sıfır atık mantığı ile yapılması, alt yapısının işletmeler faaliyete geçmeden hazır olması gerekiyor.
2020’de Sıfır Atık Daha Çok Konuşulacak
Sıfır atık konusu önümüzdeki günlerde ve 2010 yılında daha çok gündeme gelecek. İşletmeler atık konusunda daha çok sorgulanacak. Hatta atık konusuna dikkat etmeyen, çevreyi kirleten ama sosyal sorumluluk çalışmaları ile şirin gözükmeye çalışan kurumlar daha çok mercek altına alınacak. Artık toplum eskisi gibi değil. Öğreniyor ve sorguluyor. Sıfır atık konusu işletmelerin daha çok sorgulanması için çıkış noktası olacak. Çevre sorunları gittikçe atıyor ve temiz kaynaklar konusunda çember daralıyor.Yöneticilerin çevre mühendisleri ile birlikte iletişim uzmanlarıyla daha fazla görüşmesi gerekecek.
Sözün özü; Sıfır atık konusu bireyden dünyaya çok boyutlu bir konu. İşletmeler ve yöneticiler de işin içinde ve önemli sorumlulukları var. Sıfır atık karnesi işletmeler için bir itibar kriteri olmaya devam edecek.