Geride bıraktığımız 2021 yılında otomotiv sektörü tedarik zincirindeki sorunlardan teslimat talebinde yaşanan ani artışa kadar birçok zorluklarla karşı karşıya kaldı. Otomotiv sektöründeki çip ve magnezyum krizi de üreticileri epeyce zorladı. Döviz kurlarında yaşanan ani dalgalanmalar da otomotiv sektöründe maliyetlerin yükselmesine sebep oldu. arabam.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Dr. Naim Çetintürk, otomotiv sektöründe yaşanan gelişmeleri ve online araç satışlarının geleceğini Ekovitrin’e anlattı.
2021 yılında pandemi sürecinin etkisiyle otomotiv sektörü nasıl bir seyir izledi? Otomotiv sektörü, büyük tedarik zinciri sorunlarından teslimat talebindeki ani artışa kadar 2021’de büyük zorluklar yaşadı. Otomotiv üreticileri, çip krizi ve magnezyum krizi ile mücadele etti. Bunun yanı sıra daha güvenli bir ulaşım sağlamak için kullanıcıların artan sıfır ve ikinci el otomobil talebi de gelince, söz konusu talep üretim tarafında karşılanamadığı için fiyatların hızlı bir şekilde yükselmeye başladığını gördük.
Ülkemizde bu gelişmelerin yanı sıra döviz seviyelerindeki ani dalgalanmalar nedeniyle yukarı yönlü fiyatlamalar yaşandı. Bazı aylar rekor, bazı aylarda ise minimumları gördük. Örneğin Temmuz 2021, sıfır km. otomobil satışlarında bir önceki yıla göre yüzde 47 düşüş ile (2019 yılı hariç) en kötü satış rakamını beraberinde getirdi. Yılı kapatırken, kur seviyelerinde son günlerde yaşanan olumlu havanın devam etmesi ile tüketiciler tarafından fiyatlarda bir indirim gerçekleşmesi beklendi ancak kur seviyesi yüksekken temin edilen araçların beklendiği gibi hızlı şekilde indirime girmesi çok mümkün olmadı.
“EKONOMİDE İSTİKRAR ORTAMI ÇOK ÖNEMLİ”
Otomotiv sektöründe satışlar 2022 yılında sizce nasıl bir büyüklüğe ulaşacak?
2022’de otomobil piyasasını etkileyecek olan önemli faktörler; üretimin seviyeleri, vergilendirmedeki gelişmeler, faiz oranları ve döviz kurlarındaki hareketlilik. 2022’de sektörü zorlu bir dönem bekliyor, araç üretimi için en önemli unsurlar olan çip ve magnezyumda kriz devam ediyor. Bu durum sıfır km. araçların üretimini önemli ölçüde etkiliyor. Ayrıca burada özellikle döviz fiyatları oldukça önemli, gelecek yıl politik gelişmeler doğrultusunda ekonomide hareketliliğin süreceğini, bunun da otomobil piyasasına doğrudan yansıyacağını tahmin ediyorum. Döviz kurlarındaki hareketlilik dolayısı ile sıfır km. araç almak daha da zorlaşabilir.
Bu durumda 200.000 TL-250.000 TL fiyat aralığındaki ikinci el araçlara talep artacak. Otomotiv sektöründe olumlu gelişmelerin yaşanması için öncelikle ekonomide istikrar ortamı çok önemli. Tıpkı geçtiğimiz günlerde ÖTV düzenlemesinin geldiği gibi tüketicilere araç alım imkanını verecek fiyat istikrarının sağlanması gerekiyor. Ek olarak taşıt kredilerine erişim ve faiz oranları da tüketici için oldukça önemli hususlar. Öte yandan tüm dünyada yaşanan pandeminin ve tedarik zincirindeki gelişmelerin seyri de çok önemli bir etken. Otomotiv sektöründe 2. el otomobil satışlarına baktığımızda nasıl bir tablo karşımıza çıkıyor? Bir süredir düzenli olarak artış gösteren otomobil fiyatları sebebiyle daha çok ikinci el tarafında fiyat aralığı 100.000 TL150.000 TL ve 150.000 TL-200.000 TL bandındaki araçların hızlı satışının gerçekleştiğini görüyoruz.
arabam.com’da 2021 yılında en çok ilana koyulan markalar sırasıyla Renault, Fiat, Volkswagen, Ford ve Opel oldu. Otomobil modelleri olarak bakacak olursak ise sırasıyla Clio, Astra, Megan, Focus ve Passat olarak sıralayabiliriz. Bununla birlikte özellikle döviz farkı, faiz oranları gibi faktörler nedeniyle artan fiyatlara karşılık tüketiciler mümkün olabildiğinde ÖTV dilimlerine göre avantajlı konumda olan araçları daha çok tercih ediyor.
“KUR YÜKSELİRSE TALEPTE ZORUNLU BİR DARALMA YAŞANABİLİR”
Döviz kurunda yaşanan dalgalanmalar otomotiv sektörünü nasıl etkiliyor? Bu konuda sizce alınması gereken tedbirler nelerdir?
Ülkemizde döviz kurlarının hareketli olması sebebiyle otomobil fiyatlarındaki maliyetler artış gösteriyor. Şu anda dövizde hareketlenmelerin olmadığı daha stabil giden günler yaşıyoruz ancak kurda yine yukarı yönlü hareketlilik devam ederse talepte zorunlu bir daralma yaşanabilir ve tüketicinin biraz daha bekleme yönünde davranış sergilemesi görülebilir. Ayrıca, sektörün diğer önemli etkenleri de kredi faizleri ve ÖTV. Geçtiğimiz günlerde ÖTV matrah dilimlerinde yapılan güncelleme gibi gerçekleşebilecek olumlu gelişmeler sektörün rahatlamasını sağlayacak.
“ONLINE ARAÇ SATIŞI GELECEK DÖNEMDE ARTACAK”
Online otomobil satışlarında rekabet ne durumda?
Otomobil gibi yüksek fiyat değeri olan ve özellikle ikinci elde fiyatı etkileyen pek çok değişkenin yer aldığı bir üründe online satışa tüketicilerin adapte olması çok kolay değil. Şu sıralar pazara giren yeni oyuncuların, eve teslim imkanı sunarak ve belirli süre/km garantisi ile tüketicileri ikna etme gayretinde olduğunu görüyoruz. Online otomobil satışı bu anlamda gelecek dönemlerde belirli bir artış gösterecek. Ancak burada alınan araçlarda sorun yaşanmaması ve gerek satış gerekse satış sonrası süreçlerde genel müşteri deneyiminin olumlu seyretmesinin etkisi büyük. Geçtiğimiz yıl yeni şirketlerin gerek araç alımı gerekse online araç satışı konusunda hizmet vermeye başladığını biliyoruz. Önümüzdeki aylarda rekabetin daha da artacağını söylemek mümkün.
“ÇİP KRİZİ SEKTÖRÜ ETKİLEMEYE DEVAM EDİYOR”
Yaşanan çip krizinin otomotiv sektörüne olan etkilerine değinir misiniz?
Covid 19 salgını etkisiyle hala devam eden çip krizi, global çapta üretim yapan bütün sektörleri etkilediği gibi otomotiv sektörünü de etkilemeye devam ediyor. Hatta geçtiğimiz kasım-aralık aylarında bazı markaların üretime tekrar ara vermek durumunda olduklarını görmüştük. Öte yandan çip krizi sebebiyle ortaya çıkan tedarik sorunundan dolayı sıfır araç bulamayan tüketici, yaşı genç ikinci el araçlara yönelmişti, hatta bir dönem genç yaştaki ikinci el araçların sıfır km. araçlardan daha pahalı olduğu günleri görmüştük. Ek olarak sektörün bir yeni problemi de magnezyum tedariki. Dünya magnezyum ihtiyacının yüzde 80’den fazlasını Çin karşılıyor. Ancak Çin ülkedeki enerji sıkıntısı nedeniyle magnezyum üretimini azaltma kararı almıştı. Buradaki arz açığı da fiyatların artmasına yol açtı. 2022 yılında da bu krizlerin otomotiv sektörüne etkisi sürecek gibi görünüyor
