Stratejik Yönetim Danışmanı, Eğitmen ve Yazar Canan Duman, bu uyumsuzluğa dikkat çekerek eğitim sisteminin iş dünyasına entegre olması gerektiğini vurguluyor. Duman, artık sadece akademik bilginin değil, stratejik düşünme, adaptasyon ve iletişim becerilerinin temel gereklilikler haline geldiğine işaret ediyor. Mezunların iş piyasasına giriş sürecinin giderek zorlaştığını belirten Duman, gençlerin yalnızca teorik bilgiyle değil, pratik beceriler ve sektörel deneyimle donatılması gerektiğini ifade ediyor.
Genç işsizlik ve akademik yetersizlik arasındaki bağlantı
Türkiye’de iş gücü piyasasının eğitimle uyumsuzluğu rakamlara da yansıyor. TÜİK’in Nisan 2025 verileri, genç işsizlik oranının %15,7, genç kadınlar için ise %23,7 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise %32,2, yani resmi işsizlik verisinin çok üzerinde. Daha çarpıcı olan, işverenlerin yaklaşık %70’inin yeni mezunları iş dünyasına hazır bulmaması.
Canan Duman, gençlerin istihdam sürecinde yaşadığı bu krizin temelinde bilgi ile beceri arasındaki uçurumun olduğunu belirtiyor. Eğitim sistemleri mezunlara akademik içerik sunarken, iş dünyasının talep ettiği problem çözme, stratejik düşünme ve pratik uygulama becerilerini yeterince kazandıramıyor.
Üniversite eğitiminin cazibesi azalıyor!
Son beş yılın YKS başvuru verileri, gençlerin üniversite eğitiminin istihdam garantisi sağlamadığı gerçeğiyle yüzleştiğini gösteriyor. Başvurularda keskin bir düşüş var:
2021: 2.607.715
2022: 3.243.334
2023: 3.527.443
2024: 3.120.870
2025: 2.560.640
Özellikle 2025’te yaşanan bu düşüş, Türkiye’de gençlerin üniversite eğitiminin işe girişte avantaj sağlamadığına dair farkındalığının arttığını ortaya koyuyor. Canan Duman, gençlerin eğitim sistemine olan güveninin sarsılmakta olduğunu belirtiyor ve eğitim kurumlarının bu gerçeği göz ardı edemeyeceğini ifade ediyor.
"Artan eğitim maliyetleri, yüksek işsizlik oranları ve yurtdışı seçeneklerinin cazibesi, Türkiye’de eğitim ve iş gücü piyasasında büyük bir dönüşüm yaratıyor. Gençler artık üniversite diplomasının tek başına yeterli olmadığını görüyor."
İş dünyası mezunlardan ne bekliyor?
Türkiye ekonomisinin hala emek yoğun bir yapıya sahip olduğunu belirten Canan Duman, yüksek nitelikli beyaz yakalı iş fırsatlarının sınırlı olduğunu, buna karşılık sanayi ve üretim gibi sektörlerde vasıflı iş gücü açığının arttığını vurguluyor. İşverenler artık yalnızca akademik başarıya değil, mesleki kavramlara hakimiyet, teoriyi uygulamaya aktarabilme, takım çalışması, etik sorumluluk, küresel etkiyi değerlendirme, problem çözme yetkinliği, iletişim becerisi ve sahiplenme zihniyetine odaklanıyor.
"İşverenler artık statik akademik başarıları değil, uyarlanabilir ve hızlı karar alabilen bireyleri arıyor. Gençler, teknolojiyle iç içe geçmiş yeni çalışma modellerine hızla adapte olmalı. Eleştirel düşünme, iletişim becerisi ve bilginin uygulanması artık pazarlık konusu değil, zorunluluk!" diyor.
Eğitim modeli kökten değişmeli!
Akademi ve iş dünyasının daha uyumlu hale gelmesi için radikal değişimler gerekiyor. Canan Duman’ın önerdiği dönüşüm adımları şu şekilde:
-
Üniversiteler müfredatlarını doğrudan iş dünyasının beklentileriyle uyumlu hale getirmeli.
-
Staj ve proje bazlı öğrenme zorunlu hale gelerek gençlerin iş dünyasına adım atmadan önce pratik deneyim kazanmaları sağlanmalı.
-
İş dünyası yalnızca diplomaya değil, beceri ve adaptasyon kapasitesine göre işe alım yapmalı.
-
Akademi-iş dünyası iş birlikleri güçlendirilerek, işverenler müfredat geliştirme süreçlerine doğrudan katkı sunmalı.
Canan Duman, iş dünyasının eğitim reformunda daha aktif rol alması gerektiğini belirterek şu çağrıyı yapıyor:
"İş dünyası artık sadece iş gücü bekleyen bir yapı olmaktan çıkmalı. Bitirme okulları, proje bazlı stajlar ve akademi-iş dünyası ortak programları, gençlerin iş hayatına entegrasyonunu hızlandıracak."
Türkiye eğitim reformu yapmazsa küresel rekabet gücünü kaybedebilir
Türkiye, geleceğin iş dünyasına yön verecek gençleri yetiştirmek istiyorsa, eğitim sistemini köklü bir şekilde reforme etmek zorunda. Mezuniyet artık bilginin değil, yetkinliğin göstergesi olmalı. İş dünyasının dinamik yapısına uyum sağlayamayan mezunlar, kariyerlerine sağlıklı bir başlangıç yapamıyor. Akademi ve iş dünyası arasındaki kopukluk çözülmediği sürece, genç işsizlik oranları artmaya devam edecek.
Canan Duman, sürecin ertelenemeyeceğini vurgulayarak Türkiye’nin eğitim sistemini iş dünyasına doğrudan entegre etmek zorunda olduğunu belirtiyor. Duman, üniversite eğitiminin artık yalnızca akademik bir çerçevede değil, gençleri küresel rekabet gücü yüksek bir şekilde iş dünyasına hazırlayacak nitelikte olması gerektiğini vurguluyor.
Eğitim ve iş gücü piyasası arasındaki uyumsuzluk artık sadece bireysel kariyerleri değil, Türkiye’nin ekonomik geleceğini de doğrudan etkiliyor. Canan Duman eğitim reformunun artık ertelenemeyeceğine ve köklü değişimlerin gerekliliğine dikkat çekiyor.
