Strateji, “işletmenin iç kaynakları ve kabiliyetleriyle dış çevrenin fırsat ve tehditleri arasında uyum sağlayacak faaliyetler” dir. (Hofer ve Schendel) Bir başka tanımda ise “işletmede uzun dönemli amaç ve hedefleri belirleme ve bu amaçları gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyulan kaynakları tahsis ederek uygun faaliyet programlarını hazırlama” (Chandler) olarak tanımlanmaktadır.
Strateji ve planlama iç içe geçmiş iki kavramdır. Strateji uzun süreli seçimler ve amaçlarla ilgilidir. Planlar ise amaçlara ulaşmak için araçlar ve yolların kararlaştırılması ve kabaca neyin nasıl yapılacağının belirlenmesidir.
Plan, genel olarak strateji, politika, yöntem ve program olarak izah edilen bütün kavramları kapsamına almaktadır. Çünkü plan işletmenin çevresiyle veya çevresel gelişmesiyle sıkı sıkıya ilgilidir. Bu yönü onu stratejiye iyice yaklaştırır. Planda da stratejide olduğu gibi bir risk ve belirsizlik derecesi mevcut bulunmaktadır.
STRATEJİK PLANLAMA
Türkiye’deki ve dünyadaki son gelişmeler ve hızlı değişiklikler şirketleri stratejik planlama yapmanın zorunluluğunu göstermektedir. İşletmede yapılan ve uygulanan tüm plan, proje bütçe ve programlar, stratejik planın ışığında geliştirilir. Bütçe, stratejik planı destekleyen ve işletmenin gelecek faaliyet yılındaki hedefleri ve bu hedefleri gerçekleştirecek araçları belirten planın sayısal ve parasal ifadesidir. Bütçelemenin stratejik planla bağlantısı şu noktada kurulabilir: Bütçeleme, stratejik planın yürütülmesine yönelik kaynakların sağlanması ve finansman biçimlerini belirler. Doğru mali vizyon ile planlama faaliyeti birleşirse başarılı sonuca ulaşılır.
BÜTÇE PLANLAMASI
Bütçelemenin temel amaçları arasında planlama, uyumlaştırma, haberleşmeyi sağlama ve yürütmenin denetimi yer almaktadır. Stratejik planlamada ise; “Şu an neredeyiz?”, “Nerede olmayı istiyoruz?”, “Gelişmemizi nasıl ölçebiliriz?”, “Olmak istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?”, “Gelişmemize yönelik yol haritamızı nasıl saptayabiliriz ve denetleyebiliriz?” sorularına yanıt ararken aslında bütçelemenin temel amaçlarına paralel hareket edildiğini daha net görüyoruz.
Şirketin başarısı için bütçesini oluştururken yapısal sorunumuz olan “emtia bütçesi” yerine “farklılaştırılmış ürün/hizmet bütçesi” oluşturmamız gerekir. Peki, “emtia bütçesi” ile “farklılaştırılmış ürün/hizmet bütçesi” arasındaki fark nedir? Emtia bütçesinde başka faktörler işin içine girmez ve aslolan fiyattır.
Emtiada ürünlerin özellikleri birbirleriyle aynı olmasından dolayı müşteri birbirine benzeyen bu kadar ürün arasında neye bakarak satın alır? Tabi ki en ucuz olanı satın alır. Farklılaştırılmış ürün/ hizmet bütçesinde ise asıl olan ürün/hizmetin diğerlerinden ayırt edici özelliğinin yani farklı olmasıdır. Doğru bütçeyi oluşturmanız için önce ürünlerin hayat evresine yani kategori hayat evresine göre farklılaşma gereksinimlerini tespit etmeniz gerekir. Bütçesini yapacağınız kategorinin hangi evresinde olduğunu belirlemeniz, rekabet ve farklılaşma stratejinizin ne olması gerektiğini belirler.
Önümüzdeki sayıda zor zamanlarda şirketlerin gelirini arttıracak farklı bir bütçeleme yöntemini siz değerli okuyucularım ile paylaşacağım. Bütçeler stratejik planda yer alan vizyon, misyon, stratejik hedefler ve amaçlarla uyumlu olmalı ve stratejik planlamaya dayalı hazırlanmalıdır. Stratejik planlama iyi bir bütçeleme ile şirketi önemli bir başarıya ulaştırmaktadır.
