Korona sürecinin başlamasıyla, resmi olarak kapatılma emri yayınlanmamasına rağmen 19 Mart 2020 itibariyle perakende sektörü oyuncuları kademeli olarak kendi inisiyatifleri ile mağazalarını kapatma kararı aldılar. 11 Mayıs itibariyle kademeli olarak açılma kararı alan sektörde, gıda dışı perakendede muazzam kayıplar yaşanırken, gıda perakendesinde ise tam tersi olağanüstü satış artışları yaşandı.
İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi ONS, Mayıs ayında perakende sektöründe satışların yüzde 18 dolayında düştüğünü açıkladı. Koronavirüs salgını nedeni ile birçok mağazanın kapalı olduğu geçen ayda en sert düşüş, satışların yarı yarıya düştüğü hazır giyim sektöründe oldu. ONS, tüm perakende satışlarda online alışverişlerin ise yüzde 30,7’lik rekor seviyeye ulaştığını kaydetti. Perakende sektörünün geçen ayda yüzde 22,4’lük büyüme kaydettiğini hatırlatan ONS analistleri, Şubat ve Mart aylarında rekor oranlara ulaşan mağaza dışı perakendeciliğin, tüm sektörler için yüzde 83,2 büyüme kaydettiğine işaret etti. Mağazalara gidemeyen tüketicilerin internet üzerinden alışverişe yöneldiğine işaret eden ekonomistler, yoğun talebin teslimatların gecikmesine yol açmasına rağmen özellikle giyim ve ev eşyaları satışlarının yarı yarıya arttığını belirledi. Özellikle pazarı domine eden büyük zincirlerde online satış trendine ayak uydurarak ayakta kalma çabası gözlenirken bir süre önce ikinci kez kayyuma başvuran ünlü Debenhams mağazaları, en az 7 işyerlerini karantina sonrası açmayacaklarını duyurmuştu. Yine Debenhams gibi Oasis, Depo ve Laura Ashley gibi büyük zincirler de kayyuma gitme kararı almışlardı.
Naçizane 1999 yılından beri ülkemizde perakende sektöründe profesyonel olarak çalıştıktan sonra, 2016 yılından itibaren İstanbul da AVM'lerde ve yurt dışında perakende mağazaları açtım, sektör oyuncularının korona öncesinden beri özellikle bazı sektörlerde sıkıntılı olduklarını yakinen biliyorum. Ülkemizde perakende sektörünün önemli çatı derneklerinden birisi olan ve 2001 yılında kurulan Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) özellikle bu süreçte AVM yönetimleri ile korona ve sonraki dönemler için finansman süreci yönetimi için güzel önerilerde bulundu, perakende oyuncularının seslerini kamuoyuna ulaştırmak için samimi bir mücadele ortaya koydu. BMD çatısı altında yer alan 250 milyar TL'lik hacme sahip olan 384 şirket sahipleri/yöneticileri tedarikçilerini mağdur etmemek adına ellerindeki son nakit kaynaklarını çekleri vadesinde ödemek adına kullandılar. BMD oyuncuları bu süreci tamamen şeffaf ve çok itibarlı şekilde yönettiler. 1 Haziran 2020 itibariyle AVM'lerin de çok büyük bir kısmı açılıyor. Açılış sonrası ciro kirası ile mi yoksa sabit indirimli kira ile mi devam edilecek hususu uzun zamandır tartışma konusu. Bir de hiçbir şey olmamış gibi davranan bazı AVM’ler var ki, onlar için fazla söze gerek yok. Haziran başı itibariyle başlayacak yeni normal hayat ile rakamlardaki fiili durum sonucu belirleyecek. Hatta % 60’dan daha fazla küçülme yaşanabileceğini belirtenler bile var. İlk resmi istasyon 30.06.2020 olacak ve gerçek anlamda ortaya çıkacak netice ''İlk Nabız'' olarak rakamlara yansıyacak. E-ticaret siteleri ise hızla büyüyor. Pazar yerleri dışında markaların online shop'larında gerçekleştirdiği cirolar, kendi mağazalar arası sıralamasında ilk sırada idi. Bu dönemden sonra artık sektör, sıralama yerine toplam aylık ciromuzun %10 u e-ticaret iken %25-30 paylarını konuşmaya başlayacak gibi duruyor.
Perakende sektöründe, organize perakende zincirleri matematiksel KPI unsurları ile yönetiliyordu. Özellikle Teknik VERİ akışı ile performanslar mağaza bazlı ölçülerek lokal bazda aksiyonlar alınmasına büyük katkı sağlıyordu. Bu KPI'ları bundan sonra artık eskisi gibi okumak mı gerekir? Özellikle olası müşteri ziyareti düşüşleri, ciroya da belli oranda yansıyacağı için ''Optimum Verimlilik Değerleri'' değişebilecektir ve yeni normal değerler ortaya çıkabilecektir. Alışveriş oranı çok daha önemli hale gelecektir.Kapı sayaçlarından gelen alışveriş oranı ölçümüne kesinlikle mağaza ısı haritasını da(Heat Map) eklemek gerekecektir. Yani sayıca azalan müşteriyi alışverişsiz çıkarmamak için mağaza içinde ısının en yüksek olduğu nokta mağazanın ''Altın Noktası'' olacaktır. Buraya konulacak ürün çeşidi ve fiyat yapısı çok daha fazla önemli hale gelecektir. Tekil müşterinin sepet ortalama tutar ve adetlerini yükseltmek adına kafa karıştırmayan ''NET Kampanyalar'' çok daha ön plana çıkacaktır. Mağazadaki personel sayısı konusu da çok daha öncelikli hale gelirken özellikle satışın yüksek olduğu saat aralıkları ''Prime Time''larda en kuvvetli halkalar ile müşterinin karşısına çıkmak zorunlu hale gelecektir. Haftalık mağaza çalışma programlarının çok ince eleyip sık dokuyarak hazırlanması şirketin aylık cirosuna etki faktörü çok daha fazla olacaktır. Güzel bir ay olması dileklerimle.
