Üst yüzde 20’nin payı geriledi, alt yüzde 20’nin payı arttı
Araştırma sonuçlarına göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla kıyasla 0,1 puan azalarak yüzde 48,0 oldu. Buna karşılık en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun payı ise 0,1 puan artarak yüzde 6,4 seviyesine yükseldi. Bu tablo, gelir dağılımında küçük ölçekli bir dengelenmeye işaret etti.
Gini katsayısı 0,410’a düştü
Gelir dağılımı eşitsizliğinin en önemli göstergelerinden biri olan Gini katsayısı, 2025 yılında 0,410 olarak hesaplandı. Bu değer, bir önceki yıla göre 0,003 puanlık düşüş anlamına geliyor.
TÜİK, bu yıl ilk kez idari kayıtlardan elde edilen vergi ve sosyal güvenlik primi bilgilerini de dahil ederek brüt gelir üzerinden Gini katsayısı hesapladı. Brüt gelir için Gini katsayısı 0,422 olarak belirlendi.
Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473, emekli ve dul-yetim aylıkları hariç tutulduğunda ise 0,420 oldu.
Gelir eşitsizliği oranlarında düşüş
Gelir grupları arasındaki farkı gösteren P80/P20 oranı, bir önceki yıla göre 0,2 puan azalarak 7,5 seviyesine indi.
En yüksek gelire sahip yüzde 10’un, en düşük gelire sahip yüzde 10’a oranını ifade eden P90/P10 oranı ise 0,4 puan düşüşle 12,9 olarak gerçekleşti.
Hanehalkı gelirleri sert arttı
2025 yılında Türkiye genelinde:
-
Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, yüzde 76,7 artarak 662 bin 414 TL oldu.
-
Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri, yüzde 77,3 artışla 332 bin 882 TL’ye yükseldi.
Tek kişilik hanehalkları, 418 bin 025 TL ile en yüksek ortalama gelire sahip grup olurken; en düşük gelir 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarında görüldü.
Gelirin yarıya yakını maaş ve ücretlerden
Toplam gelir içinde en yüksek pay yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirlerinin oldu. Bu kalem bir önceki yıla göre 0,9 puan arttı.
Müteşebbis gelirlerinin payı yüzde 18,3, sosyal transfer gelirlerinin payı ise yüzde 18,2 olarak hesaplandı. Sosyal transferlerin büyük bölümünü emekli ve dul-yetim aylıkları oluşturdu.
Eğitim seviyesi geliri belirliyor
Eğitim durumuna göre yıllık ortalama esas iş gelirleri:
-
Yükseköğretim mezunları: 566 bin 839 TL
-
Lise ve dengi mezunlar: 376 bin 932 TL
-
Lise altı eğitimliler: 290 bin 323 TL
-
Bir okul bitirmeyenler: 183 bin 900 TL
En yüksek gelir artışı yüzde 83 ile yükseköğretim mezunlarında görüldü.
Bölgesel gelir farkları sürüyor
Bölgesel dağılımda en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri, 449 bin 618 TL ile Ankara (TR51) bölgesinde gerçekleşti. İstanbul ve İzmir bu bölgeyi izledi.
En düşük gelir ise 172 bin 552 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde kaydedildi.
Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) olurken, en düşük eşitsizlik TRB1 ve TR42 bölgelerinde ölçüldü.
İşgücü hareketliliği dikkat çekti
Panel veriler, gelir grupları arasında sınırlı bir hareketliliğe işaret etti. En düşük yüzde 10’luk gelir grubunda yer alanların yüzde 68,1’i, bir önceki yıla göre aynı grupta kaldı.
Öte yandan 2024’te işsiz olan fertlerin yüzde 38,7’si, 2025 yılında çalışma hayatına katıldı.
Sonuç olarak, TÜİK verileri gelir dağılımında sınırlı bir iyileşmeye işaret etse de, toplam gelirin neredeyse yarısının en zengin yüzde 20’nin elinde toplanmaya devam ettiğini ortaya koydu. Gelir artışlarının yüksek enflasyon ortamında ne ölçüde refah artışına dönüştüğü ise önümüzdeki dönemde daha net görülecek.