Son yıllarda yapılan bazı genetik ve antropolojik araştırmalar, Kuzey ve Güney Amerika kıtalarında yaşayan yerli halkların (Kızılderililer) kökenine dair ilginç bulgular ortaya koyarken, Türk kamuoyunda sıkça dile getirilen “Kızılderililer Türk mü?” sorusu yeniden gündeme geldi.
Tarihte Ortak İzler Var mı?
Kızılderililer, Amerika kıtasında binlerce yıl boyunca yaşayan yerli halklara verilen genel bir isim. İlk olarak Bering Boğazı üzerinden Asya’dan Amerika kıtasına geçtiklerine inanılıyor. Bu geçişin 12 bin yıl öncesine dayandığı düşünülüyor. Aynı dönemde Orta Asya’da yaşayan bazı topluluklarla benzer yaşam biçimlerine sahip oldukları, hatta dilleri ve kültürel sembolleri arasında benzerlikler olduğu bilimsel çevrelerde tartışılıyor.
Türk tarih tezlerine göre ise bu halkların bazıları, Orta Asya kökenli olabilir. Özellikle Atatürk döneminde ortaya atılan "Türk Tarih Tezi", Kızılderililerin atalarının Orta Asyalı topluluklar olabileceğini öne sürmüştü. Bazı sembollerin (ok, yay, kurt, ay-yıldız) kullanımı, benzer mitolojik figürler ve kült ritüeller bu düşünceyi destekleyen unsurlar olarak gösteriliyor.
Genetik Bulgular Ne Diyor?
ABD, Kanada, Rusya ve Türkiye’de yapılan bazı DNA analizleri, Amerika yerlilerinin genetik olarak Sibirya ve Orta Asya halklarına benzediğini ortaya koyuyor. Özellikle Sibirya’daki Evenk ve Yakut gibi Türk lehçeleri konuşan topluluklarla bazı Kızılderili kabileleri arasında mitokondriyal DNA benzerlikleri bulunması, bu iddiaları destekleyen bilimsel veriler arasında yer alıyor.
Ancak bu durum doğrudan "Kızılderililer Türktür" sonucunu ortaya koymuyor. Uzmanlar, benzer genetik yapıların göçler ve tarih öncesi çağlardaki nüfus hareketliliğiyle açıklanabileceğini belirtiyor.
Akademisyenlerden Farklı Görüşler
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nden emekli antropolog Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, “Benzerlikler ilginç ve incelenmeye değer. Ancak bu, doğrudan bir etnik köken birliğini ispatlamaz” diyor.
Öte yandan bazı tarihçilere göre, bu benzerlikler Türk milletinin tarih öncesi dönemde dünyanın dört bir yanına yayılmış olabileceği fikrini güçlendiriyor.
Kamuoyunda Yoğun İlgi
Sosyal medyada ve belgesel platformlarında konuyla ilgili içeriklerin yoğun ilgi görmesi, bu tartışmanın akademi dışında da büyük bir merakla izlendiğini gösteriyor. YouTube ve TikTok gibi mecralarda “Kızılderililer Türk mü?” başlıklı içerikler milyonlarca kez izleniyor.