Türkiye’de ani kalp durmalarına bağlı ölümlerin azaltılması ve acil müdahale kapasitesinin artırılması amacıyla önemli bir adım atıldı. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelikle, “otomatik şok cihazı” olarak da bilinen OED’lerin kullanım alanları genişletildi ve cihazların yerleştirilmesi, izlenmesi ve bakımı için kapsamlı kurallar belirlendi.
Ani Kalp Durmalarına Erken Müdahale Hedefleniyor
Yeni düzenlemeye göre OED cihazları; kamu binaları, alışveriş merkezleri, stadyumlar, toplu taşıma araçları, iş yerleri ve nüfus yoğunluğu yüksek alanlarda zorunlu olarak bulundurulacak. Sağlık kuruluşları dışındaki acil durumlarda, ekipler olay yerine ulaşana kadar erken ve etkili müdahale sağlanması hedefleniyor.
OED Cihazlarında Yeni Teknik Zorunluluklar
Yönetmelikle cihazlara ilişkin aşağıdaki standartlar getirildi:
-
OED’lerin Türkçe ve İngilizce dil seçeneğine sahip olması,
-
Sesli komut özelliği bulunması,
-
Cihazın çalışma durumu, batarya seviyesi, ped durumu ve EKG verilerinin OED-Net sistemine aktarılması,
-
Ürün Takip Sistemi'ne tıbbi cihaz olarak kayıtlı olması,
-
OED’nin bulunduğu alanın herkes tarafından görülebilir ve kilitli olmayan bir noktada olması.
Milli güvenlik kapsamında faaliyet gösteren kurumlar için konum bildirimi zorunluluğu ise uygulanmayacak.
Cihazlar Erişilebilir ve Görünür Noktalarda Bulundurulacak
Yönetmelik kapsamında OED cihazlarının yerleştirilmesi için şu kriterler benimsendi:
-
Uluslararası standartlara uygun, en kısa sürede ulaşılabilir konumlar,
-
Nüfus yoğunluğu dikkate alınarak belirlenen yerleşimler,
-
Standart renkte, alarmlı, dayanıklı koruyucu dolaplarda muhafaza,
-
Dolap üzerinde görsel ve yazılı kullanım talimatları,
-
OED’nin görüş alanı dışında veya kilitli alanlarda tutulmasının yasaklanması.
Cihazlara en hızlı erişimi sağlamak için güvenlik görevlileri, cankurtaranlar ve diğer eğitimli personel öncelikli kullanıcı olarak konumlandırılacak.
Kullanım, Bakım ve OED-Net Sistemi
OED cihazlarını sağlık çalışanlarının yanı sıra ilk yardımcılar ve halktan kurtarıcılar kullanabilecek.
Cihazın:
-
kullanım sonrası tekrar hazır hale getirilmesi,
-
bakım ve onarımının yapılması,
-
sarf malzemelerinin temin edilmesi,
-
kullanım verilerinin kayıt altına alınarak il sağlık müdürlüğüne teslim edilmesi
OED edinicisinin sorumluluğunda olacak.
Bakanlık ayrıca OED’lerin takibi için ulusal kayıt sistemi OED-Net’i hayata geçirecek. Satın alınan her cihaz 30 gün içinde sisteme kaydedilecek.
OED Zorunluluğu 3 Aşamada Hayata Geçecek
Yeni düzenleme ile OED bulundurma zorunluluğu 2026–2028 arasında aşamalı olarak genişletilecek.
1. Aşama – 2026 Sonuna Kadar
-
Havalimanları ve yolcuya açık havaalanları
-
Uçaklar
-
10 bin m² üzeri spor tesisleri ve stadyumlar (10 bin koltuk üstü)
-
800 m² üzeri spor salonları
-
Büyükşehirlerde belirlenen kent meydanları
-
5 bin m² üzeri alışveriş merkezleri
-
100 bin üzeri nüfuslu ilçelerdeki şehirler arası terminaller
-
Aynı kampüste 500+ çalışanı olan iş yerleri
2. Aşama – 2027 Sonuna Kadar
-
100 yatak üzeri konaklama tesisleri
-
100+ kapasiteli üniversite yurtları
-
Aynı kampüste 200+ çalışanı olan kamu ve özel sektör iş yerleri
-
10 bin m² üzeri ibadethaneler
-
5 bin m² üzeri spor alanları veya 1000+ koltuklu stadyumlar
-
TOHM ve sporcu eğitim merkezleri
3. Aşama – 2028 Sonuna Kadar
-
Tüm benzin istasyonları
-
Aynı kampüste çalışan bulunduran tüm kamu ve özel iş yerleri
Ani Kalp Durması Vakalarında Hayat Kurtaran Uygulama
Düzenleme ile Türkiye genelinde OED cihazlarının yaygınlaştırılması hedeflenirken, özellikle kalabalık yaşam alanlarında kalp durması vakalarına ilk 3–5 dakika içinde müdahale edilerek hayatta kalma oranlarının artırılması amaçlanıyor.
Ankara’da ani kalp durmasına karşı 25 noktaya yerli şok cihazı yerleştirildi
Ankara Valiliğinden yapılan açıklamada, "Sağlık Bakanlığımız ve ASELSAN iş birliğiyle yerli mühendislik gücümüz kullanılarak geliştirilen Otomatik Şok Cihazı (OED) Projesi, ülkemizin gelişmiş sağlık altyapısını daha da ileriye taşıyan önemli bir teknoloji adımı olarak hayata geçirilmiştir. Yapılan planlama doğrultusunda cihazların ilimizde belirlenen 25 noktaya yerleştirilmesi tamamlanmış ve halkımızın hizmetine sunulmuştur. ASELSAN imzalı yerli OED cihazları, Türkçe sesli komut sistemiyle hastanın kalp ritmini analiz ederek, müdahale için şok gerekip gerekmediğine karar vermekte, ambulans ekibi olay yerine ulaşıncaya kadar hastanın hayata tutunmasını sağlayan bir yaşam köprüsü görevi üstlenmektedir" denildi.
Cihazların kurulumunun tamamlandığı 25 nokta ise şöyle:
"Başkent Millet Bahçesi, Üreğil Millet Bahçesi, Altınköy, Kızılay Karanfil Sokak, Sincan Park, Sincan Lale Meydanı, Ahlatlıbel Atatürk Parkı, 30 Ağustos Zafer Parkı, Ulus Meydanı, Botanik Park, Sıhhiye Köprüsü altı, Kızılay İzmir Caddesi, Kızılay Sakarya Caddesi, Kızılay Güvenpark, Gölbaşı Mogan Parkı, Tandoğan Meydanı, Sincan Harikalar Diyarı, Kurtuluş Parkı, Göksu Parkı, 50. Yıl Parkı, Batıkent Ali Dinçer Parkı, Altınpark, Esertepe Alanı, Demetevler Parkı ve Gazi Park (AOÇ)."