Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından ilan edilen Dünya Nüfus Günü, 1987 yılında dünya nüfusunun 5 milyara ulaşmasıyla farkındalık yaratma amacıyla kutlanmaya başlandı. TÜİK’in Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) kaynaklı verilerine göre 2024 yılına dair dikkat çeken nüfus göstergeleri açıklandı.
En Kalabalık Ülke Hindistan
Birleşmiş Milletler tahminlerine göre, 2024 yılı itibarıyla Hindistan 1 milyar 450 milyon kişilik nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi olurken, Çin 1 milyar 419 milyon kişi ile ikinci, ABD ise 345 milyon kişi ile üçüncü sırada yer aldı. Bu üç ülke, dünya nüfusunun yüzde 39,4’ünü oluşturuyor.
Türkiye’nin Nüfus Oranı Dünya Ortalamasının Üzerinde
Türkiye, dünya toplam nüfusunun yüzde 1’ini oluştururken, 85,6 milyonluk nüfusuyla dikkat çeken ülkeler arasında yer aldı. Türkiye’nin çocuk ve genç nüfus oranları ise Avrupa Birliği ortalamasının oldukça üzerinde.
Çocuk Nüfusu AB Ülkelerini Geride Bıraktı
Türkiye'de 0-17 yaş arası çocukların toplam nüfusa oranı yüzde 25,5 olarak kaydedildi. Bu oran, yüzde 29,6 olan dünya ortalamasının altında kalsa da AB ülkelerine kıyasla yüksek bir seviyede. AB’de en yüksek çocuk nüfusu oranı yüzde 22,7 ile İrlanda’da görülürken, Türkiye bu oranla 27 AB ülkesinin tamamını geride bıraktı.
Genç Nüfusta da Lider Konumda
15-24 yaş grubundaki gençlerin toplam nüfusa oranı Türkiye’de yüzde 14,9 olarak ölçüldü. AB ülkelerinde en yüksek genç nüfus oranına sahip olan ülke İrlanda’da bu oran yüzde 13,3 iken, Almanya gibi ülkelerde yüzde 9’un altına kadar geriledi. Türkiye bu göstergede de AB ortalamasının üzerine çıktı.
Yaşlı Nüfus Artıyor Ama AB’nin Gerisinde
65 yaş ve üzeri yaşlı nüfus oranı Türkiye’de yüzde 10,6’ya yükseldi. Bu oran, yüzde 10,2 olan dünya ortalamasını hafifçe aşsa da, yüzde 24,6 ile başı çeken İtalya’nın da dahil olduğu AB ülkelerinin oldukça gerisinde kaldı.
Doğurganlıkta Türkiye Dünya Ortalamasının Altında, AB’nin Üzerinde
Toplam doğurganlık hızı Türkiye’de 2024 yılında kadın başına 1,48 çocuk olarak kaydedildi. Bu oran, 2,25 olan dünya ortalamasının altında kalsa da, 1,48 çocuk ile AB ülkelerinin genel ortalamasından daha yüksek bir seviyede. AB içinde en yüksek doğurganlık hızı 1,75 ile Bulgaristan’da görüldü.
Yaşam Süresi Kadınlarda Daha Yüksek
Türkiye'de erkekler için doğuşta beklenen yaşam süresi 74,7 yıl, kadınlar için ise 80,0 yıl olarak belirlendi. Dünya ortalamalarıyla kıyaslandığında Türkiye, erkeklerde 70,7 yıl olan dünya ortalamasının üzerinde, kadınlarda ise 76,0 yıllık ortalamanın da üstünde yer alıyor. Ancak AB’de bu oranlar daha yüksek; İtalya’da erkekler 81,8 yıl, İspanya’da kadınlar 86,4 yıl yaşayabiliyor.
Nüfus Trendleri Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Uyarı Niteliğinde
TÜİK tarafından paylaşılan verilere göre Türkiye, genç ve çocuk nüfusu açısından avantajlı bir konumda olsa da, doğurganlık oranlarındaki düşüş ve yaşlı nüfustaki artış, geleceğe dair demografik planlamaların önemini ortaya koyuyor. Uzmanlar, sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerinin bu demografik dönüşüme uygun olarak revize edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.