Mecliste Tarihi Oylama
Cezayir Ulusal Halk Meclisi Başkanı İbrahim Boughali başkanlığında düzenlenen oturumda milletvekilleri, üzerinde Cezayir bayrağı bulunan atkılarla oylamaya katıldı. Tasarının kabul edilmesi sırasında mecliste “Yaşasın Cezayir” sloganları atıldı. Oylamanın ardından milletvekilleri, yasanın taşıdığı tarihi anlam nedeniyle ulusal marş için saygı duruşunda bulundu.
Meclis Başkanı Boughali, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Cezayir’in ulusal hafızası ne silinebilir ne de pazarlık konusu yapılabilir. Bu yasa, hem iç kamuoyuna hem de uluslararası topluma açık bir mesajdır.”
Fransa’dan Tepki: “Düşmanca Bir Adım”
Yasanın kabul edilmesi Fransa’da sert tepkiye yol açtı. Fransa Dışişleri Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada kararın, iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarına zarar verdiğini savundu. Açıklamada, yasanın “Fransa-Cezayir diyaloğunu baltalayan açıkça düşmanca bir adım” olduğu ifade edildi.
Paris yönetimi, güvenlik ve göç başta olmak üzere stratejik alanlarda Cezayir ile diyaloğu sürdürme arzusunda olduklarını da vurguladı.
“Tarihi Bir Dönüm Noktası” Olarak Nitelendirildi
Cezayir Meclisi, yasayı ülke tarihi açısından “tarihi bir dönüm noktası” olarak tanımladı. Kabul edilen düzenleme ile Fransa’ya, Cezayir’deki sömürgeci geçmişi ve bu dönemde yaşanan trajediler nedeniyle hukuki ve tarihi sorumluluk yüklendi.
Yasa kapsamında suç olarak tanımlanan uygulamalar arasında şunlar yer aldı:
-
Nükleer denemeler
-
Yargısız infazlar
-
Fiziksel ve psikolojik işkence
-
Doğal kaynakların sistematik şekilde yağmalanması
Ayrıca, Fransız sömürgeciliğinin yol açtığı tüm maddi ve manevi zararlar için tam ve adil tazminat talebinin Cezayir halkının vazgeçilmez bir hakkı olduğu vurgulandı.
Siyasi ve Sembolik Etkisi Büyük
Uzmanlar, söz konusu yasanın Fransa açısından doğrudan bağlayıcı bir hukuki sonuç doğurmadığını, ancak siyasi ve sembolik etkisinin son derece güçlü olduğunu belirtiyor. Kararın, iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir kırılma sürecini işaret ettiği ifade ediliyor.
Özellikle Fransa’nın Haziran 2024’te Fas’ın Batı Sahra’daki özerklik planını desteklemesi, Cezayir ile Paris yönetimi arasındaki gerginliği daha da artırmıştı.
Fransa’nın Cezayir’deki Sömürge Geçmişi
Fransa, 1830 yılında işgal ettiği Cezayir’den 1962 yılında çekildi. Bu süreçte ülkede geniş çaplı katliamlar, işkenceler ve ekonomik sömürü yaşandı. Yerli Müslüman halka yönelik baskılar ve zorunlu göçler, Cezayir tarihinde derin yaralar bıraktı.
Cezayir’in 1954-1962 yılları arasındaki bağımsızlık savaşı ise ülkenin kolektif hafızasında önemli bir yer tutuyor. Cezayir yönetimi, bu savaşta yaklaşık 1,5 milyon kişinin hayatını kaybettiğini ifade ediyor.