Türkiye’nin en çok tüketilen balık türü olan hamsi, hem sofraların vazgeçilmezi hem de deniz ekosisteminin kritik halkalarından biri olarak ön plana çıkıyor. Ancak son yıllarda av miktarındaki azalma, bölgesel balıkçılık ekonomisini ve deniz dengelerini doğrudan etkiliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023-2024 av sezonunda 270 bin ton olan hamsi avı, 2024-2025 sezonunda yaklaşık 150 bin tona geriledi. Karadeniz’deki su sıcaklıklarındaki değişim, hamsinin göç ve üreme dönemlerini etkilerken, kıyı ekosistemlerindeki bozulma ve plankton yoğunluğundaki azalma da stoklardaki düşüşü tetikliyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Şahin, “Her yıl av sezonu başladığında hamsi bol olacak diye umut ediyoruz, ama sonrasında durumun farklı olduğunu görüyoruz. Geçen yıl başlayan kota uygulaması bu yıl da devam ediyor. Av sezonu bittiğinde kota uygulamasının etkilerini değerlendireceğiz” dedi.
Hamsi avcılığının son 20 yılda sürekli azaldığına dikkat çeken Şahin, “2023-2024 sezonunda 270 bin ton olan av, bu yıl 150 bin ton seviyesine düştü. Verilen 400 bin tonluk kotanın çoğu halkın tüketimi ve balık unu yağ fabrikalarına gitmiş durumda. Özellikle küçük hamsilerin avlanması, üreme şansını yakalayamayan balıkların stoklarını azaltıyor. Bu şekilde devam ederse durum daha da kötüleşecek. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sert önlemler alması şart” ifadelerini kullandı.
Şahin, hamsiyi etkileyen en önemli unsurun aşırı av olduğunu vurguladı: “Karadeniz’de hamsiye zarar verecek bir istilacı tür yok. Stoklardaki azalma, avlanılan balıkların boyunun küçülmesi ve kıyısal alanlardaki kirlilikle doğrudan ilişkili. Bu durum acilen önlem alınmasını gerektiriyor.”
Uzmanlar, hamsi stoklarının korunması için kotaların sıkılaştırılması, yanlış avlanma yöntemlerinin azaltılması ve deniz kirliliğinin kontrol altına alınmasının hayati önem taşıdığını belirtiyor.