Anksiyete Bozukluğu

Anksiyete bozukluğu nedir? Günlük olağan gitmeyen durumlarda veya ani gelişen olağan dışı durumlarda kaygı ve endişe duyulması, korkulması son derece normaldir. Birçok insanda iş, işsizlik, para sıkıntısı, sınav stresi, aile, çocuklar gibi nedenlere bağlı kaygı oluşabilir. Kaygı duyulması normal olduğu gibi, kişinin günlük olaylarla baş etmesi ve kişinin bir tehlike anında hızlı kara vermesi gibi etkileri ile de gerekli bir histir. Bu hissi herkes yaşar ve çoğu zaman normal sınırlardadır ve baş edilebilir bir histir.Anksiyete bozukluğu söz konusu olduğunda ise kaygı hissi aşırı ve süreklidir. Kaygının yaşanmaması gereken sıradan durumlarda da kişi yoğun kaygı ve endişe hisseder. Anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerde kaygı, endişe ve korku hissi gündelik işlerini yapamayacak, hayatlarını olumsuz etkileyecek düzeydedir. En ufak olaylarda bile en kötü sonucu düşünürler ve olaylar üzerinde denetim kuramazlar. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde endişe ve kaygı hali en az 6 ay devam eder ve bu 6 ayda her gün yoğun bir şekilde endişe ve kaygı hissederler. Anksiyete bozukluğu görülme oranı %6 civarındadır. Daha çok ilerleyen yaşlarda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Anksiyete bozukluğu sebebi olan yoğun endişe genellikle para, sağlık, iş ve aile ile ilgilidir. Anksiyete bozukluğu farklı şekillerde gelebilmektedir.

Bazı anksiyete bozukluğu çeşitleri:

anksiyete bozukluğu

Agorafobia ve pani bozukluğu.

Yaygın anksiyete bozukluğu.

Sosyal fobi.

Travma sonrası stres bozukluğu.

Madde kullanımının sebep olduğu anksiyete bozukluğu.

Hastalıklara bağlı anksiyete bozukluğu.

Özgül fobiler.

Obsesif kompulsif bozukluk.

Anksiyete Belirtileri:

Fiziksel anksiyete belirtileri: Sersemlik, kalp çarpıntısı, terleme, seğirme, titreme, ishal, idrar sıklığı, nefes darlığı, halsizlik, baş ağrısı, ukusuzluk ve kaslarda gerginlik fiziksel anksiyete belirtileri olarak görülür.

Duygusal anksiyete belirtileri: Endişe, tedirginlik, en kötüyü düşünme, sinirlilik, huzursuzluk, şüphecilik ve duygusal anksiyete belirtileridir.

Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

Anksiyete bozukluğu olan insanlarda aşırı, gerçekçi olmayan endişeler gibi bozuklukları karakterize eden fiziksel olmayan semptomların yanı sıra çeşitli fiziksel semptomlar da olur. Bu semptomların birçoğu, genel hastalık, kalp krizi veya felç geçiren bir kişinin sergilediği durumlara benzer ve bu kaygıyı daha da arttırma eğilimindedir. Aşağıda, yaygın anksiyete bozukluğu ile ilişkili fiziksel belirtilerin bir listesi verilmiştir:

Titreme,Mide bulantısı,Mide krambı,İshal,Baş ağrısı,Sırt ağrısı,Kalp çarpıntısı,Uyuşukluk ya da kollar, eller ya da bacaklarda iğneleme hissi,Terleme ya da ateş basması,Huzursuzluk,Kolayca yorulmak,Konsantrasyon bozukluğu,Sinirlilik,Kas gerginliği,Sık idrara çıkma ,Uyumada zorluk çekme,Kolayca ürkme,Panik bozuklukları çekenler yaygın anksiyete bozuklukları ile benzer fiziksel belirtilerle karşılaşabilirler. Ayrıca göğüs ağrıları, boğulma hissi, nefes darlığı ve baş dönmesi hissedebilirler.Post-travmatik stres bozuklukları, bu kaygı şekline özgü bir dizi belirtiye sahiptir.

Sık görülen semptomatik davranışlar şunlardır:

Travmayı yeniden yaşama korkusuyla geri tepkiler veya kabuslar

Orijinal olayla ilişkili kişi, mekan ve şeylerden kaçınma

Odaklanma veya uyku güçlüğü

Çevreyi yakından izleme (aşırı denetim)

Duyarlılık ve azalmış duygular veya gelecek özlemi

Anksiyete Tedavisi

Günümüzde anksiyete tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Anksiyete tedavisi için ilk önce profesyonel yardım alabileceğiniz bir uzmana başvurmalısınız. Anksiyete tedavisinde öncelikle anksiyetenin altında yatan bir fiziksel rahatsızlık olup olmadığı araştırılır. Eğer anksiyetenin sebebi bir fiziksel hastalık ise bu hastalığa yönelik tedavi uygulanır. Anksiyete tedavisi her hastada farklı olabilmektedir. Uygulanacak tedavi hastanın durumuna, hastalığın boyutuna ve hastanın isteklerine göre doktor ve hasta tarafından ortak bir çalışma ile belirlenir. Anksiyete tedavisinde genellikle antidepresanlar, anksiyolitik ilaçlar ve psikoterapi kullanılır. Tedavide kullanılan ilaçların yan etkileri bağımlılık riski genellikle yoktur. Bu ilaçlar doktorun önerdiği dozda ve sürede kullanılmalıdır. Tedavinin amacı kaygı ve gerginliğin hızlıca giderilmesidir. Anksiyete tedavisi gören hastalar genellikle tedaviden birkaç hafta sonra sonuç almaya başlarlar. Anksiyete tedavisi hasta iyileştikten sonra en az bir yıl daha devam eder.

Anksiyete Teşhisi

Anksiyete tanısı ve nedenlerini belirlemek için genellikle bir psikiyatr, klinik psikolog veya başka bir zihinsel sağlık uzmanına sevk edilir. Doktor dikkatli tıbbi ve kişisel geçmişi ele alır, fizik muayene yapılır ve gerektiğinde laboratuvar testleri istenir. Anksiyeteyi teşhis etmek için kullanılabilecek bir laboratuar testi yoktur. Ancak testler fiziksel hastalık veya diğer kaygı belirtilerine neden olabilecek tıbbi durum hakkında yararlı bilgiler sağlayabilir.

Yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) tanısı konulması için bir kişide şunlar olmalıdır:

Aşırı derecede endişe etmek ve en az altı aydan fazla süreyle farklı etkinlik veya etkinlikten endişe duymak

Endişelenmeyi kontrol etmekte güçlük

Huzursuzluk, halsizlik, sinirlilik, kas gerginliği, uyku güçlüğü, konsantrasyon güçlüğü (bhu semptomların en az üçünü son altı ay içerisinde yaşamak)

Genel olarak, yaygın anksiyete bozukluğu tanısı için semptomlar altı aydan daha sık olmalı ve günlük yaşama müdahale etmeli ve hastaya iş veya okul hayatını da etkiliyor olmalıdır.

Anksiyete ve endişenin odak noktası belirli bir kaygı bozukluğu ile sınırlı ise, yaygın anksiyete bozukluğu tanısı olmayacaktır. Mesela anksiyete, panik atak geçirme endişesi üzerine odaklanırsa bir doktor panik bozukluğunu teşhis edebilir. Toplumda utanmaktan endişe ediliyorsa “sosyal fobi”, evden veya akrabalardan ayrılmaktan endişeleniyorsa, “ayrılma anksiyete bozukluğu”, kilo alma endişesi varsa “anoreksiya nervoza”, ciddi bir hastalığa yakalanma endişesi varsa “hipokondriazis” teşhisi konulabilir.

Anksiyete bozukluğu olan hastalar genellikle klinik depresyona benzer semptomlar gösterir ve bunun tersi de geçerlidir. Bir hastanın bunlardan yalnızca birinin belirtilerini göstermesi enderdir.

Anksiyete Nasıl Önlenir?

Anksiyete bozuklukları önlenemese de, riskini azaltmanın yolları ve belirtileri kontrol altına alma veya azaltma yöntemleri vardır.

Endişeyi azaltmak için öneriler şunları içerir:

Kafein, çay, kola ve çikolata tüketimini azaltmak

Düzenli egzersiz yapmak

Sağlıklı gıdalarla beslenmek

Uyku düzenini korumak

Alkol gibi bağımlılık yapan kötü alışkanlıklardan kaçınmak

Travmatik veya rahatsız edici bir deneyimden sonra danışmanlık ve destek almak

(hastalopedi)