İlk önce şunu söylemek isterim, kripto paralar her ne kadar merkezi sisteme bağlı olmayan yapı olmaları nedeniyle ne kadar ayrı ve güvenilir bir yapı gibi gözükse de bu sistemin, bir o kadar güvensiz olduğu, Thodex olayında ortaya çıkmış oldu. Tüm dünyada yankı bulan bu yolsuzluk; bu yapıların ne kadar suistimale açık olduğunu böylece ispatlamış oldu. Genelde güvenilir bir yapı diye lanse edilen kripto paralar konusunda, benim hatırladığım 2014 yılında bir coin borsasında aracılık faaliyeti gösteren bir aracı kurumun hesaplarının hacklenmesi neticesinde bir mağduriyet yaşanmıştı. Yine dünyada bir öncülüğümüz daha oldu, kripto borsası denilen aslında kriptoların alım satımına aracılık eden aracı kurumun sahibinin yani Thodex’in sahibinin elini kolunu sallayarak 2 milyar dolara yakın bir rakamı soğuk cüzdan denen bir coin usb’sine yükleyerek, paraları alıp gittiğine şahit olduk.

İlk önce kripto para yapılarını sizler için açalım. Kripto para denilen bitcoin; 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından deneysel olarak başlatılmış, herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş, vs. ile ilişiği olmayan, ancak ülkelerin para birimleriyle alınıp satılabilen, herhangi bir üçüncü parti hizmetine aracı kurumuna gerek kalmadan transferi yapılabilen bir tür dijital para birimidir. Küresel piyasalarda, dolar ve euroya alternatif olarak lanse edilen Bitcoin’in sembolü X, kısaltması ise BTC‘dir

BITCOIN NASIL ÜRETİLİR?

Bitcoin üretim aşaması için mining yani madencilik tabiri kullanılıyor. Aslında madencilik denilen şeyi, bilgisayarınıza oynattığınız bir şans oyunu ya da rakamlardan oluşan bir saman yığınında, yine rakamlardan oluşan bir iğne aratmak gibi düşünebilirsiniz. Burada her bir yaptığınız arama hamlesinin de işlemci gücünüzle doğru orantılı olduğunu varsayın. Bu durumda bu işe ne kadar çok işlemci gücü yatırırsanız, saman yığınında bir iğne bulma olasılığınız o kadar artacaktır.

BITCOIN NASIL KULLANILIR?

Bitcoin için öncelikle sanal cüzdan oluşturmak gerekiyor. Bu sanal cüzdanınızı cep telefonunuzda, bilgisayarınızda oluşturabileceğiniz gibi internet üzerinde bulunan web servislerinden de yararlanabilirsiniz. Kişi başına cüzdan sınırı bulunmuyor. Dilediğiniz kadar cüzdan oluşturabilirsiniz. Üstelik oluşturacağınız cüzdan için özel bilgilerinizi vermenize de gerek yok. Oluşturacağınız bu sanal cüzdan ile para alabilir, para gönderebilir hatta alışveriş bile yapabilirsiniz. Bitcoin sisteminde yapılan ödemelerin doğrulanması için açık anahtarlı şifreleme (asimetrik şifreleme), noktadan-noktaya ağ bağlantısı ve proofof-work gibi teknolojiler kullanılıyor. Bitcoinler ödemeyi yapan adresten alıcı adrese şifrelenmiş olarak imzalanarak gönderilir. Her işlemin ağa duyurusu yapılır ve blok zincirinde yerini alır. Böylece eklenen bitcoinler birden fazla kere kullanılamaz. Bitcoin bu teknolojileri kullanarak, herkesin kullanabileceği hızlı ve son derece güvenilir bir ödeme ağı sağlamaktadır.

Bu açıklayıcı bilgiler ışığında güvenilir olarak gözünen veya bilinen yapının güvensiz olan ve 2 milyar dolarlık Thodex vurgununun nasıl oluştuğunu anlatalım. Sizin bitcoin olarak sakladığınız sanal cüzdanların iki çeşiti var, birincisi sıcak cüzdan, ikincisi soğuk cüzdan. Sıcak cüzdan denilen internet sistemine bağlı erişilebildiğiniz ve bununla borsalarda işlem yapabildiğiniz cüzdan. Soğuk cüzdan dediğimiz internet erişimine kapalı, bulabilmesi imkansız olan cüzdan. Thodex’in patronu da bütün paraları bu soğuk cüzdana aktardı, cebine koydu ve elini solunu sallaya sallaya Arnavutluk’a gitti. Bu merkezi sisteme bağlı olmayan yapı sayesinde paraları cüzdana aktardı ve ortadan kayboldu.

THODEX NEDİR?

Thodex şirketi aslında bir aracı kurum. Yani kripto borsasına kote, sizin alım satım işlemlerinize aracılık eden bir kurum. Peki nasıl bu yetkiyi almış? Dünyanın çeşitli ülkelerinde kripto paraların alınıp satıldığı borsalar var. Bunlara kote kurumlar vasıtasıyla anlık olarak kripto para ve alt coinleri alıp satabiliyorsunuz. Bu borsaların en bilinir olanı Malta’da bulunuyor. Vergi avantajları nedeniyle Avrupa’da Malta bu işin öncülüğünü yapıyor. Türkiye’de aracı kurum olarak hizmet veren bir çok aracı kurumun Malta’da şirketleri bulunuyor. Thodex borsası olarak bilinen bu aracı kurum sıcak cüzdanlar olarak saklanan müşteri hesaplarının mobil uygulamalar sayesinde verdiği platformdaki alım satım emirlerini yerine getiriyor. Thodex, mali suçlar yani MASAK olarak bilinen bir regüle sisteme tabi olduğunu, işlemleri usulüne uygun yapacağı vs bir sözleşme doldurması ve bu konuda taahhüt vermesi ile birlikte bu regüle piyasaya kote olup müşterileri için aracılık yapıyor. Burada geçmişte forex piyasalarında çok işittiğimiz aracı kurum dolandırıcılığına benzer bir durum var yani.

FOREX PİYASASI

Yeri gelmişken Forex piyasası konusuna da değinmek istiyorum. Geçmişte kripto para piyasası gibi 1’e 100 kaldıraçlı işlem yaptırması ile ünlü FX piyasaları Türkiye’de de çok rağbet görüyordu. Hatırlarsanız burada da mağduriyetler oluşunca devlet SPK’yı bu konuda görevli kıldı. Bu piyasayı denetlemeye başladı. Bence de çok doğru yapmıştı. Ama 1-2 sene denedikten sonra SPK’nın iş gücü ve zor bir denetim olduğu düşünülerek bu piyasa tak diye kapatıldı. Halbuki çok yanlış yapıldı. Yani insanların alım satım ve bu risk karşılığı para kazanma hırsını kıramazsınız. Elinde sonunda bu işe sevdalılar bir şekilde bunun merdiven altı şirketler vasıtasıyla yine oynayacaklar. Milyarlarca dolarları bulan bu rakamlar sizin ülkenizden çıkıp merdiven altı şirketler vasıtasıyla yurtdışına kaçmaktadır. Halbuki geçmişte aldığınız gibi bu piyasaların hepsini SPK denetimine alsaydınız bugün bu Thodex skandalının da yaşanması mümkün olmazdı. Sermaye Piyasası neden var bu ülkede? Yatırımcıların şeffaf bir şekilde sermaye piyasası araçlarına yatırım yapıp, alım-satım gerçekleştireceği piyasaları yatırımcı için düzenleyip denetlemesi için var. Siz bu tip yapılara yokmuş gibi davranırsanız, hem 400 bini aşan mağdur insanlar topluluğu yaratırsınız hem de ülke parasının yurtdışına kaçmasına neden olursunuz Siz bu Thodex gibi aracı kurumların Türkiye’de hesap açıp para toplamasına, yurtdışı piyasalarda işlem yapmasına izin veriyorsunuz. Ondan sonra da insanların mağdur olup bu ülkenin birikimi ve paralarının buhar olup uçmasını camdan bakar gibi seyrediyorsunuz. Yazık değil mi bu toprakların parası buhar oluyor. İşin siyasi bağlantısı, nüfus kullanma işlerine girmek istemiyorum. Siyasilere de bu iş pembe masallarla anlatılmış ve hatta siyasiler kandırılmış olabilir. Ama SPK bu işi denetim altına almış olsaydı uzman kişileri kandırmak mümkün olamazdı. Geçmişte SPK denetimi olduğu zamanlarda bu aracı kurumlara ne kadar büyük cezalar kestiğini bültenlerde okuyorduk. Bir otorite olsaydı, tarihin en büyük dolandırıcılığına şahit olmamış olurduk. SPK neden milyarlarca dolar işlem yapılan bu piyasaya körler sağırları oynar, anlamış değilim. Yani bu adamlar takır takır reklamlar verip porsche arabalarla kampanyalar yapıyorlar. Ülkenin mali suçlar kurumu, SPK ne yapar merak ediyorum. Avrupa’da coinlerde işlem yetkisi olan bir aracı kurum sahibi dostumla konuştum, bu iş patlamadan önce coin piyasasında Thodex denilen aracı kurumun yüzde 30 aşağı fiyattan işlem geçtiğini anlattı. Yani aslında bağıra bağıra bu işin patladığını söyledi. Yani ortada bir otorite olmayınca bu piyasaların ne kadar güvensiz bir piyasa olduğu açık ve seçik ortaya çıkmış oldu.

O yüzden günlük alım-satım işlemi yapan coin sevdalılarının, güvenilir kurumlarla çalışmaları ve merdiven altı kurumlardan uzak durmaları gerektiğinin altını çizmek isterim. Tekrar görüşmek üzere. Hoşçakalın.