Yeni koronavirüs ilk olarak Aralık ayında Çin’de keşfedildi. İlk başta, birkaç şirket, virüsün yayılmasını durdurmak için tedarik zincirlerini askıya almak veya Çin’deki tuğla ve harç yerlerini geçici olarak kapatmak zorunda kaldı. Apple gibi bölgedeki üretim ve perakende satışlara dayanan birkaç şirket başlangıçta koronavirüsün ekonomiye vereceği zararın sınırlı kalacağını ve bir süre sonra her şeyin normale döneceğini düşündü. Ancak Covid-19 dünya çapında hızla yayılmaya başladı ve dünyanın dev şirketlerinde küresel bir ekonomik yavaşlama (resesyon) korkusu arttı. Bu gelişme Amerikan borsasında halka açık olan 150 küresel şirket hisselerinin sert bir şekilde satışına sebep oldu. Küresel ekonominin üzerine bir sis perdesi gibi inen  salgını dünyanın en büyük şirketlerinin yatırım planlarını altüst etti. Hisse değerleri düşen global şirketler endişe içinde. Artık kimse önünü göremiyor. Dünyanın en ünlü cafe ve restoran zincirleri, oteller, havayolu taşımacılığı, tur ve cruise operatörleri, moda, takı, giyim sektörlerindeki lüks markalar, teknoloji ve otomobil devleri milyarlarca dolar zarar etti, mağazalarını kapattı, üretimlerini durdurdu. Küresel ekonomide resesyon endişesi büyüyor. Prudential Financial’ın baş stratejisti Quincy Krosby, Amerikan CNBC’ye yaptığı açıklamada, “Koronavirüs altındaki bu belirsizlik piramidinde ekonomide neler olacağını, tüketici harcamalarının neler olacağını bilmiyoruz” diyerek, piyasalardaki belirsizliği net bir şekilde özetledi. Dünyanın süper gücü ABD, Covid-19 salgınından en büyük darbeyi alan ülke konumunda. Amerikan hükümeti trilyonlarca dolar basarak ekonomiye destek olmaya çalışıyor. Avrupa Birliği ülkeleri de öyle. Küresel ekonomiye yön veren dev şirketler Covid-19 salgınından ne şekilde etkilendi? Nasıl kararlar aldılar? İşte bu şirketlerden bazıları:

Starbucks

Amerikalı kahve dükkânları zinciri Starbucks, Çin’deki mağazaların geçici olarak kapatılmasından dolayı ülkedeki ikinci çeyrek gelirinde 400 milyon dolar ile 430 milyon dolar arasında azalma beklediğini açıkladı. Bu yüzde 50’lik bir düşüşe tekabül ediyor. Starbucks, 2020 yılı sonu itibariyle küresel çapta zararını ise şimdilik kestiremiyor.

Royal Caribbean

Dünyanın en büyük cruise firması Royal Caribbean International 1968 yılında Norveç’te kuruldu. Lüks Cruises gemileri ve turlarıyla ünlü olan Royal Caribbean, cruise sektörünü vuran koronavirüs salgından en çok etkilenen firma oldu. Turlarını iptal etti. Firma, 2020 ilk çeyrek ve tam yıl tahminlerini geri çekti ve koronavirüsün hızla yayılması konusundaki endişelerin ortasında likiditeyi artırmak için kredi kapasitesini 550 milyon dolar artırdı. Royal Caribbean, 2020 yılında işletme giderlerini azaltacağını ve likiditeyi en az 1,7 milyar dolar daha artırmak için başka önlemler alacağını açıkladı.

L’Oreal

Dünyanın en büyük güzellik ve kozmetik markası olarak bilinen Fransız şirketi L’Oreal, koronavirüs sağlık krizinin, Çin’deki ve Asya’daki havalimanlarındaki satışlarına bir darbe olacağını açıkladı. L’Oreal, ürünlerine olan talebin salgının hafiflemesinden sonra geri döneceğini beklediğini öngörüyor.

Mondelez International

Çikolata, bisküvi, sakız, şeker, kahve ve toz içeceklerde bir dünya lideri olan ve Milka çikolataları, Jacobs kahve, Oreo bisküvüleri gibi markaların sahibi Amerikan firması Mondallez International, First, Falı, Kent, Olips ve Jelibon gibi pek çok güçlü markayla Türkiye pazarında da yer alıyor. Mondelez International, koronavirüs salgınının ilk çeyrek gelirine ve kar marjlarına bir darbe olacağını tahmin etti. Şirket, Çin’deki üretim tesislerinin dördünün faaliyete geçtiğini açıkladı, ancak bu tesislerin tam kapasiteyle çalışmadığını belirtti. Çin’de üretilen ürünlerini nakledecek kamyon bulamamaktan yakınan Mondalez, ek nakliye maliyetlerinin bütçelerine yük getireceğini öngörüyor.

Logitech

İsviçre merkezli Amerikan bilgisayar ve dijital platform parçaları üreticisi olan Logitech International, koronavirüs salgınının neden olduğu arz sorunlarının, gelecek mali yıla ilişkin verdiği öngörüyle salgının tüm yıl karını çökerteceğini söyledi. Fortnite ve League of Legends oyuncuları için bilgisayar fareleri ve klavyeleri üreten firma, 2020’nin sonuna kadar yıl için faaliyet karının 375 milyon dolara düşmesini beklediğini açıkladı.

Coca-Cola

Coca-Cola, Covid-19 salgınının hisse başına ilk çeyrek gelirlerini 2 sent kadar aşağıya düşürebileceğini söyledi. Şirket, 2020 hedeflerini tutturabilmeyi şimdilik ümit ettiğini açıkladı.

McDonald’s

McDonald’s, koronavirüsün yayıldığı Ocak ayında Çin’in Hubei bölgesindeki yüzün üzerindeki restoranını kapattı. Şirketin dünya genelinde nasıl etkileneceği ise kestirilemiyor.

Nike

Çin’deki mağazalarının yaklaşık yarısını kapatıp geri kalanında çalışma saatlerini kestikten sonra finansal bir etki konusunda uyardı.

LeviStrauss

Amerika’nın dünya markası olan Levi Strauss, Çin’deki mağazalarının yaklaşık yarısını kapattı ve salgının bir sonucu olarak kısa vadeli finansal bir darbe alacağını belirtti. Koronavirüs etkisinin şirketin 2020 yılı mali yapısını nasıl etkileyeceği ise kestirilemiyor.

Burberry

İngiliz moda markası Burberry, koronavirüsün patlak vermesinden sonra en önemli pazarlar olan Çin ve Hong Kong’da lüks talebine darbe vurulduğunu açıkladı. Marka, Çin’de her gün daha kısa sürelerle açılan mağazalarını ziyaret eden müşterilerin sayısında önemli bir düşüş olduğunu belirtti.

Sony

Japon Sony şirketi, üç aylık karında beklenenden daha düşük bir düşüş bildirdikten

sonra akıllı telefon görüntü sensörlerinin güçlü satışlarına ilişkin yıllık kar görünümünü artırdı, ancak Wuhan’dan yayılan koronavirüsün küresel tedarik zinciri üzerindeki etkisi konusunda uyarıda bulundu.

Mastercard

Kredi kartı şirketi, koronavirüs salgını devam ederse, ilk çeyrekte net gelirinde yüzde 2 ila 3 arasında bir azalma olacağını açıkladı. Virüs, sınırlar ötesinde seyahat ve e-ticareti etkilediğinden, şirket şu anki çeyrekte yüzde 9 gelir artışı bekliyor.

GeneralElectric

ABD’li General Electric, koronavirüsün ilk çeyrekte önemli miktarda endüstriyel serbest nakit akışını sileceğini, ancak şirketin Ocak ayında belirlediği tam yıl finansal hedeflerine bağlı kalacağını açıkladı. GE, salgının endüstriyel serbest nakit akışından 300 milyon ila 500 milyon dolar eksilteceğini ve ilk çeyrek işletme karında 200 milyon ila 300 milyon dolarlık bir kayıp yaşanacağını öngörüyor.

HP

Amerikan şirketi Hewlett-Packard (HP) CEO’su Enrique Lores, HP’nin kârlılığının ilk çeyrekte koronavirüs salgını nedeniyle darbe alacağını söyledi. İkinci çeyrekte şirket değerinin daha da düşeceği öngörülüyor.

Honda

Japonya’daki Honda Motor, koronavirüs salgını sırasında parçaların tedarik edilmesindeki zorluk nedeniyle yerel üretimi geçici olarak azaltacağını açıkladı. Honda, Saitama’daki iki fabrikadaki üretim planını da değiştirdi.

Apple

Amerikan firması Apple, küresel olarak düşük iPhone arzı ve koronavirüs salgınının bir sonucu olarak daha az Çin talebi nedeniyle üç aylık gelir tahminini karşılamayı beklemediğini açıkladı. Şirket başlangıçta mali yılın ikinci çeyreğinde net satışları 63 milyar ila 67 milyar dolar arasında bildirmeyi beklediğini açıkladı. İkinci çeyrek geliri için yeni bir tahmin belirtilmiyor.

ConocoPhillips

ABD petrol ve gaz üreticisi ConocoPhillips, koronavirüs salgını nedeniyle talep büyümesinin yavaşlamasını bekliyor. Şirket, 2020 yılında talep artışının önceki projeksiyonundan günde 100.000 ila 200.000 varil daha düşük olmasını öngörüyor.

Air France-KLM

Fransa’nın Air France ile Hollanda’nın KLM şirketlerinin birlemesi sonucu ortaya çıkan havayolu ortaklığı Air France-KLM Group, koronavirüs salgınının havayolu endüstrisi üzerindeki “acımasız” etkisiyle mücadele ederken, 2020’nin ilk çeyreğinde 162 milyon ila 216 milyon dolar arasında zarar edebileceğini açıkladı.

American Airlines

American Airlines, talep olamadığı için 2020 yatırım planını askıya aldı. Şirket, 9 Mart itibarıyla 7,31 milyar doların üzerinde likiditeye sahip olduğunu söyledi.

Delta Air Lines

Delta Air Lines, 2020 mali yatırım planını “mevcut durumun süresi ve ciddiyeti hakkında daha fazla netlik elde edene kadar” geri çekti. Havayolu şirketi, yolcu talebi düştüğü için uçuşlarında kesintiler yaptı, işe alımları durdurdu.

Lufthansa

Aman Lufthansa, yolcuların coronavirüs ile temas yapma korkusuyla uçağa binmedikleri için Nisan ayından itibaren uçuşlarını yarıya indirdiğini açıkladı.

Singapore Airlines

Havayolu şirketi, koronavirüs salgınının Asya ülkelerine ve ana transit merkezi üzerinden hizmet talebine darbe vurduğu için küresel ağındaki uçuşları askıya aldı.

United Airlines

Amerikan havayolu şirketi United Airlines, koronavirüsün süresinin ve diğer bölgelere yayılmasının genel hava yolculuğu talebini nasıl etkileyebileceğine dair artan belirsizliğe dikkat çekerek 2020 yılına dair planlarını geri çekti. Şirket, 2021’de kazanç artışı sağlayabileceğine inandığını söyledi.

Callaway

Golf Dünya genelinde 70’den fazla ülkede golf ekipmanları akesuarları ve diğer spor ürünleri satan Amerikan şirketi Callaway Golf, koronavirüs nedeniyle satışlarında 25 milyon dolar zarar bekliyor. Şirket, Covid-19 salgınının tedarik zinciri olan Çin’deki ürünleri için, Çin ve Çin dışındaki pazarlarda, özellikle de komşu pazarlarda kesinlikle bir talep azalmasının söz konusu olacağını açıkladı.

Canada Goose

Kanadalı giyim markası Canada Goose, koronavirüs salgınının mağaza trafiğine zarar vererek, lüks giyim üreticisinin hisselerini yüzde 5 oranında düşürdüğünü açıkladı. Şirket bu düşüşün devam edeceğini öngörüyor ve şirket gelirlerine bir darbe olacağını düşünüyor. Gelirinin yaklaşık beşte birini Asya’dan sağlayan Canada Goose’un, Çin’de mağazalar işletiyor.

Capri

İngiltere’de kurulan çok uluslu moda şirketi. Amerikalı moda tasarımcısı Michael Kors’un sahibi olduğu Capri Holdings, sadece Çin’deki koronavirüs salgını nedeniyle 100 milyon dolar zarara uğradığını açıkladı. Şirket Çin’deki 150 mağazasını kapattı. Gelir tahminini ise 5.8 milyar dolardan 5.6 milyar dolara indirdi.

GAP

ABD’nin global giyim şirketi ve markası olan GAP, 2020 yılında koronavirüsün ürün satışlarına olan etkisini ölçmenin “şu anda mümkün olmadığını” söyledi. Ancak, en azından Asya ve Avrupa’nın ilk çeyreğinde yaklaşık 100 milyon dolarlık bir satış darbesi almayı beklediğini belirtti. Gap ayrıca, koronavirüs nedeniyle 2020’de hisse geri alımlarını askıya alacağını açıkladı.

Estee Lauder

Amerikalı girişimci ve güzellik uzmanı Estee Lauder tarafından kurulan ve aynı adı alan marka , Clinique cilt bakım ürünleri koronavirüs salgını nedeniyle 2020 yılı için bir gelir öngörüsünde bulunamıyor. Şirketin hisseleri ise değer kaybediyor.

Disney

Eğlence sektöründe dünyanın en büyük medya şirketi olan ABD’li Walt Disney Company, Çin’in Shanghai kentindeki Disney parkının kapalı kalması sebebiyle ikinci çeyrek işletme geliri üzerinde 135 milyon dolar ve Hong Kong parkının kapanmasından yaklaşık 40 milyon dolarlık bir zarar beklediğini açıkladı. Şirket, ABD merkezli parklarının ziyaretçi talebi olmaması sebebiyle etkileneceğini de açıkladı.

Hilton

ABD’li otel işletmecisi Hilton Worldwide Holdings, koronavirüs salgınının bir sonucu olarak talep düşüşünü gösterdi ve 2020 finansal görünümünü geri çektiğini belirtti.

Host Hotels

ABD’li Host Hotels zinciri, azalan seyahat talebinin devam eden finansal etkisi nedeniyle 2020 rezervasyonlarını iptal etti. Bu gelişmeler şirketin gelirlerinde kısa bir süreçte 97 milyon dolar gelir kaybına yol açtı.

Hyatt Hotels

22 ülkede faaliyet sürdüren Japon Hyatt Hotels zinciri, koronavirüs salgını dünya çapında seyahat talebini zedelediğinden 2020 kazanç görünümünü geri çektiğini açıkladı. Şirket daha önce 2020 için 760 milyon ila 780 milyon dolar arasında ayarlanmış kar öngörmüştü.

Mandarin Oriental

Dünyada 27 ülkede lüks oteller işleten Mandarin Oriental grubu, performansının “özellikle Hong Kong’da devam eden koronavirüsten önemli ölçüde etkilendiğini” açıkladı. Şirket, 2020 finansal sonuçlarının koronavirüsün süresine, coğrafi kapsamına ve etkisine ve kontrol etmek için alınan önlemlere bağlı olacağını belirtiyor.

Marriott

Global otel işletmecisi ABD’li Marriott International, aylık gelirlerinde yaklaşık 25 milyon dolarlık bir azalma beklediğini açıkladı. Koronavirüs salgınının süresi ve kapsamıyla ilgili belirsizlik nedeniyle Marriott, 2020 yılında oluşabilecek gelir kaybını tahmin edemediklerini belirtiyor.

Wyndham Hotels

Dünyanın en büyük otel işletmecilerinden biri olan Wyndham Hotels Group, altı ay süreyle ne olacağını kestirmiyor. Şirket, 2020 yılını şimdiden zarar yılı ilan etti.

Trivago

Otel ve konaklama alanlarında internet üzerinde hizmet veren dünyanın en önde gelen şirketi Alman Trivago, dördüncü çeyrekte gelirlerinde önemli düşüş bekliyor. Şirket, koronavirüs salgınının iş hacimlerini olumsuz etkileyeceğini açıkladı.

Alibaba

Dünya devi Çinli Alibaba Group, Mart ayında yapılan bir çevrimiçi alışveriş festivaline koronavirüs salgınının etkisine karşı koymak için 144 milyon dolarlık sübvansiyon sağladı. AliExpress, Çin online alışveriş devi Alibaba küresel e-ticaret platformu, koronavirus salgını nedeniyle “teslimatlar gecikecek” diye müşterilerini uyardı.

AstraZeneca

Merkezi Cambridge’de bulunan İngiliz-İsveç ilaç ve biyoloji şirketi AstraZeneca 16 ülkede üretim,100’ü aşkın ülkede satış yapıyor. Şirket, bu yıl gelir artışında olası bir yavaşlama olacağını tahmin ederken, şimdiye kadarki operasyonlarında sınırlı bir bozulma olmasına rağmen, koronavirüs salgınının bir kaç aya kadar süren bir darbe olacağını varsayıyor.

Best Buy

ABD merkezli uluslararası bir elektronik eşya perakende zinciri olan Best Buy, koronavirüsten tedarik zincirindeki bozulmayı öngördüklerini ancak boyutunu hesaplayamadıklarını açıkladı. Şirket, ’un etkisinin yılın mali yarısında yoğunlaşmasını beklediğini belirtiyor.

Columbia Sportswear

Dünyada kayak giyiminin önde gelen markası Amerikan firması Columbia Sportswear, salgının Çin’deki kısa vadeli finansal performansı üzerinde “maddi bir etki” olacağı yönünde beklentisi olduğunu açıkladı. Şirket, normal hale geri dönülene kadar mağazalarında sürekli bir olumsuz etki görmeyi beklediğini de belirtiyor.

Emerson Electric Türkiye de dahil olmak üzere dünyanın bir çok ülkesinde faaliyet sürdüren elektrikli ekipman üreticisi Amerikan firması Emerson Electric, koronavirüsün mali ikinci çeyrek satışlarını 100 milyon $ ile 150 milyon $ civarı düşürmesini beklediğini açıkladı. Emerson Electric, daha önce 75 milyon ila 100 milyon dolar arasında bir düşüş öngörüyordu.

Hermes Paris’te moda evi olarak kurulan Fransız mağazalar zinciri ve dünyanın en ünlü moda markası Hermes normale dönüşün kademeli olacağını açıkladı. Hermes CEO’su Axel Dumas, Çin’deki mağazalarının yeniden açılmasına rağmen, mağaza trafiğinin Asya’nın ötesine yayılan koronavirüs korkusundan ötürü henüz iyileşemediğini belirtti.

Marvell Technology

Merkezi ABD’nin New York eyaletinde bulunan Walt Disney şirketinin alt gruplarından biri olan Marvell Technology, koronavirüs salgınından etkilenen şirketlerden biri. Şirketin 2020 ilk çeyrek gelirlerinde, yüzde 5 azalma olacağı öngörüldü.

Philips

Hollandalı sağlık teknolojisi şirketi Philips, koronavirüs salgınının etkilerini bu yılın ilk çeyreğinde finansal sonuçlarını etkilemeyi beklediğini açıkladı. Şirket, “Kamu yaşamı ve endüstri üzerindeki etki, Philips’in tüketici portföyüne ve Philips’in küresel tedarik zincirine olan talebi de etkiliyor” dedi.

Procter & Gamble

Merkezi ABD’de bulunan P&G, özellikle kimyevi tüketici ürünleri üreten, temizlik maddeleri kişisel bakım ve hijyen ürünleri konusunda uzmanlaşan çok uluslu bir şirket. P&G, 2020 çeyrek gelirinin ve kârının, koronavirüs salgını nedeniyle tedarik zinciri kesintilerinden ve zayıf talepten etkileneceğini söyledi.

Polo Ralph Lauren

Dünya çapındaki giyim firması Amerikalı Polo Ralph Lauren, Çin’de başlayan koronavirüs salgınından Asya’daki pazarının 55 milyon ila 70 milyon dolarlık bir gelir kaybına uğrayacağını açıkladı. Polo Ralph Lauren, Çin’deki tedarik zinciri aksamalarının dördüncü çeyrek siparişlerini de etkileyebileceğini belirtiyor.