Kadınların erkekler kadar girişimcilik potansiyeline sahip olduğu Türkiye’de maalesef bu potansiyel ekonomiye yansımıyor. Kadın girişimcilik oranının yüzde 13 düzeyinde seyrettiği Türkiye’de mevcut yetersizlik sadece girişimcilikte değil, kadın istihdamında da kendini gösteriyor. Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) Başkanı Emine Erdem, Türkiye’de kadın girişimcilerin konumunu ve KAGİDER olarak yaptıkları çalışmaları Ekovitrin’e anlattı.

EMİNE ERDEM:

“Türkiye’de kadın girişimcilik oranı yüzde 13 düzeyinde. Bu bakımdan, kadın girişimcilerin durumunun arzu ettiğimiz, ülkemizin sürdürülebilir kalkınması için ihtiyaç duyduğumuz seviyede olmadığını söyleyebiliriz. Ama bu sadece girişimcilikte değil, kadın istihdamında da aynı. Kadınların ekonomiye katılımları yetersiz düzeyde.”

Türkiye’de iş dünyasında kadın girişimcilerin durumuna baktığımızda karşımıza nasıl bir tablo çıkıyor? Kadın girişimcilerin sayısı yeterli mi?

Bu alanda Türkiye’nin iyi yolda ilerlemekle beraber, hak ettiği noktada olmadığını da söyleyebiliriz. Ülkemizde kadınlar da erkekler kadar girişimcilik potansiyeline sahip. Yapılan araştırmalar erkeklerin yüzde 45’inin, kadınların ise yüzde 40’ının girişimciliğe olumlu baktığını gösteriyor ancak kadınlardaki bu potansiyel hayata yansımıyor. Türkiye’de kadın girişimcilik oranı yüzde 13 düzeyinde bulunuyor. Bu bakımdan, kadın girişimcilerin durumunun arzu ettiğimiz, ülkemizin sürdürülebilir kalkınması için ihtiyaç duyduğumuz seviyede olmadığını söyleyebiliriz. Ama bu sadece girişimcilikte değil, kadın istihdamında da aynı. Kadınların ekonomiye katılımları yetersiz düzeyde. Ülkemiz, nüfusunun yarısını oluşturan nitelikli insan kaynağı potansiyelini kullanamıyor.

“KADIN GİRİŞİMCİLERİN SESİ OLMAYA ÇALIŞIYORUZ”

Kadın girişimcilerin sayısını artırmak için sizce neler yapılmalı? Kadın girişimciliğinin desteklenmesi ve yaygınlaştırılmasının çok boyutlu bir konu olduğunu unutmamalıyız. Kadın girişimciler, erkek girişimcilerin karşılaştıkları sorunların yanı sıra onların karşılaşmadığı pek çok sorunla da mücadele etmek zorunda kalıyor. Sorunların kültürel, ekonomik ve sosyal temelleri var.

Kamunun destekleyici politikaları hayata geçirmesi, kararlı teşvik ve destek programları uygulaması çok önemli. Girişimci kadınlar için kaynağa erişim ve ucuz kaynak sağlanması, vergi avantajları, istihdam ve yatırım teşvikleri gerekiyor. Bu yöndeki politikalar daha ileri düzeye taşınmalı, işletmelerin tahvil ihracı, halka arz gibi finansman olanaklarına başvurmaları kolaylaştırılmalı. Özel sektörde de toplumsal cinsiyet eşitliği kültürünün yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor. Ayrıca, özel sektörün ve kadın sorunlarında uzmanlaşmış STK’ların iş birliği yapmaları ve güçlerini birleştirmeleri de bu alanda ilerleme kaydetmemize yardımcı olacak.

“Kadın girişimciliğinin desteklenmesi ve yaygınlaştırılmasının çok boyutlu bir konu olduğunu unutmamalıyız. Kadın girişimciler, erkek girişimcilerin karşılaştıkları sorunların yanı sıra onların karşılaşmadığı pek çok sorunla da mücadele etmek zorunda kalıyor. Sorunların kültürel, ekonomik ve sosyal temelleri var.”

Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), kadın girişimci sayısını artırmak için faaliyetler yürütüyor. Özellikle ticarette, teknolojide, tarımda ve toplumsal hayatta kadının varlığını, temsilini destekleyecek çalışmalara ağırlık veriyoruz. Kadın girişimcilerin mevcut salgın krizini yönetmeleri için gerekli mentorluk desteğini veriyor, deneyimlerimizi paylaşıp birbirimizden öğrenebileceğimiz dijital platformlar oluşturuyoruz. Kamu ihalelerinde kadınlardan daha fazla alım yapılmasını, genç kadınların iş hayatına hazırlanmasını, kadınların teknolojiyi daha fazla kullanmalarını, ticaret ve ihracat bağlantılarını ve networklerini geliştirmeyi, pazara erişimlerini kolaylaştırmayı, tarım sektöründeki üretimlerini desteklemeyi ve şirketlerde fırsat eşitliği sağlamayı amaçlayan çok sayıda projemiz var. Ayrıca kamu ile temaslarımızda kadın girişimcilerin sesi olmaya, kadın istihdamı için atılabilecek adımları çoğaltmaya gayret gösteriyor ve bunun için çalışıyoruz.

“KADINLARI DESTEKLEYEN BİR KÜLTÜRÜ YEŞERTMEK GEREKİYOR”

Kadın girişimcilerin iş dünyasında en fazla karşılaştıkları sorunlar neler?

Toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen bir kültür olmaması, tam tersine mevcut kültürün ayrımcı ön yargılara sahip olması, ev ve çocuk bakım işlerinin kadının görevi kabul edilmesi kadınlar için çok ciddi bir engel oluşturuyor. Bu kültürle her düzeyde mücadele edilmesi gerekiyor.

Araştırma kuruluşu İpsos’un desteğiyle hazırladığımız Türkiye Kadın Girişimcilik Endeksi bu konuda önemli sonuçlar ortaya koydu. Kadın girişimcilerin işlerini zorlaştıran faktörlerin başında finansa erişim, bilgi ve mentorluk eksikliği, rol model eksikliği, iş dünyasında cinsiyet eşitliğinin özümsenmiş olmaması gibi konular geliyor.

Kadının girişimci olarak ya da bir işe girerek ekonomik ve sosyal açıdan güçlenmesinin önündeki önemli bir diğer engel ise sosyal ve kültürel ön yargılar olarak karşımıza çıkıyor. Yani, toplumda erkeği hayatın merkezine koyan ve kadının asıl sorumluluğunu çocuk ve yaşlı bakımı gibi gören değerler ve kültür...

Dolayısıyla hem sosyal yaşamda hem de iş dünyasında toplumsal cinsiyet ayrımına dayanan kültürü yok etmek, bunun yerine kadınlara erkeklerle eşit kariyer ve gelişim fırsatları sunan, onları destekleyen bir kültürü yeşertmek gerekiyor. Bunu da somut politika ve uygulamalarla beslemek ve geliştirmek önem kazanıyor.

“KADINLARIN ZORLUKLARIYLA BEN DE KARŞILAŞTIM”

İş dünyasında bir kadın girişimci olarak hangi stratejileri uygulayarak başarıyı yakaladınız? Başarınızın sırları nelerdir? Kadınların profesyonel yaşamlarında karşılaştıkları zorluklarla ben de karşılaştım ve bunları aşmak için mücadele ettim. Öğrendiklerim ve deneyimlediklerim, benim liderlik ve çalışma anlayışımı zamanla olgunlaştırdı, derinleştirdi. Zorluklar karşısında yılmamak ve moralimi bozmamak için elimden geleni yaptım. Bunları kendimi daha fazla geliştirmek için fırsat olarak gördüm.

Attığım her adımda bilgi ve deneyimimi ekip ve çalışma arkadaşlarımla paylaştım. Önemli bir diğer kriter de var olmak istediğiniz alana yıllarınızı verip, yoğunlaşarak mücadele ettiğiniz alana hâkim olmanız, bilgi sahibi olmanız, söyleyeceğiniz güçlü cümlelerinizi yıllar içinde oluşturmanız.

“GENÇ GİRİŞİMCİLER ÖNCELİKLE ÇOK ÇALIŞMALI”

Başarılı bir kadın girişimci olarak genç girişimcilere önerileriniz var mı?

Genç girişimcilere, öncelikle çok çalışmak, yılmadan çalışmak ve her sorunu bir fırsat olarak görüp soğukkanlılığını koruyarak çözüm getirici olmaları ve bilgilenmelerini tavsiye ediyorum. Eğer doğru bir iş planı olduğuna inanıyorlarsa cesaretle girişimciliğe başlayabilirler. Bu süreçte KAGİDER’in sunduğu çeşitli olanaklardan da yararlanabilirler. KAGİDER Pusula ve Düş Ortağım portallarının, çevrimiçine taşıdığımız ‘İşimi Kuruyorum’ eğitimlerinin girişimci olmak isteyen kadınlara çok yararlı olacağını düşünüyorum. Ayrıca İş Dünyasında Kadın İletişim Ağı projesi kapsamında oluşturduğumuz www.ticaretinkadinlari.com sitemiz network oluşturmak açısından çok önemli katkılar sağlayacak. Kısa süre önce Türkiye’de bir ilke imza attık ve Ticaretinkadınlari.com portalının mobil uygulamasını da hizmete sunduk.

AB Ortaklıklar ve Ağlar Hibe Programı’nın desteğiyle hayata geçirilen ve demokratik katılım yoluyla sivil toplumun gelişmesini hedefleyen ‘İş Dünyasında Kadın İletişim Ağı’ projesi kapsamında hazırlanan bu uygulama, Türkiye genelindeki kadın girişimci dernekleri ve Türkiye’de faaliyet gösteren kadın girişimcileri tek platformda buluşturuyor. Hedefimiz bu mobil uygulama ile kadın girişimcilerin ürün ve hizmetlerinin ulaşılır olması ve kadınların işlerini büyütmelerini sağlamak. Kadın girişimciler bu uygulama sayesinde hem işlerini hem de pazarlarını geliştirebilecekler. Uygulama faydalı bilgiler, kadın girişimciler için destekler, etkinlikler, rol model hikayeleri ve kamu ihalelerinin linkleri ile aslında kadın girişimcilerin tüm bilgiye tek noktadan erişmesini sağlayacak. Şehir, sektör, ürün veya firma bazlı arama yapılarak kadın girişimcilerin ürün ve hizmetlerine hızlıca ulaşılabilecek.

“4T STRATEJİSİ YÜRÜTÜYORUZ”

KAGİDER olarak kadın girişimcilere yönelik çalışmalarınızdan ve etkinliklerinizden bahseder misiniz?

KAGİDER kadın girişimciliğini yaygınlaştırmak ve kadını güçlendirmek için 4 temel konuya odaklı olarak bir strateji yürütüyor. Biz bu stratejimizi 4T diye adlandırıyoruz. Türkiye’de kadının güçlenmesi ve kadın girişimciliğinin daha fazla yaygınlaşması açısından 4 kritik ve temel konu var. Teknoloji kadınlara işlerini geliştirmeleri, koşul ve fırsatları eşitlemeleri açısından çok önemli olanaklar sağlıyor. Kadınların teknolojiye daha fazla ilgi duyması ve daha fazla kadın girişimcinin bu olanaklardan yararlanması lazım. İkinci kritik konu kadın girişimcilerin toplumsal ağlarını, dayanışmalarını genişletmek. Üçüncüsü ticaret işletmelerin büyümesini sağlayan unsurdur. Bu kapsamda kadın girişimcilerin daha fazla ticaret yapabilmeleri, daha fazla pazara erişebilmeleri desteklenmeli. Dördüncüsü, tarım ülkemizin çok stratejik, ancak ihmal edilmiş bir sektörü ve bu sektörde bugün 252 bin kadın kendi hesabına çalışmakta ve 2 bin kadın işveren bulunmakta. Tarım sektöründe kadınların özel bir gelişme potansiyeli bulunuyor. Tarımda kadın girişimcilerin desteklenmesi hem kadının güçlenmesi hem de bu sektörün gelişmesi açısından güçlü bir sinerji yaratacak.

Peki bu 4 ana eksende neler yapıyoruz?

TEKNOLOJİ

- Kadınların STEM konularına ilgi duymaları için çalışıyoruz. Bu kapsamda Tech Talks gerçekleştiriliyor.

- Teknolojinin kadın liderleri adlı programla bu alanda başarılı olan kadınları ödüllendiriyor, genelde kadınlara ilham verecek başarı öykülerini duyuruyor ve rol modeller çıkartıyoruz.

TOPLUMSAL AĞLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ

- Koordinatörlüğünü yaptığımız, KAİSDER ve BUİKAD paydaşlığında Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen İş Dünyasında Kadın İletişim Ağı (Women Business Network W-BUN) projesini yürütüyoruz.

- Proje katılımcı sivil toplum kuruluşlarının ve kadınların hizmet ve danışmanlık almalarını, Ortaklıklar ve Ağlar Hibe Programı’nın küresel hedefine katkıda bulunmayı, politika ve karar alma süreçlerine daha aktif, demokratik katılım yoluyla sivil toplumun gelişimini hedefliyor

- Bu projenin hayata geçirilmesinde ilk adım olarak www.ticaretinkadinlari.com adlı, teknik altyapısı güçlü, kapasitesi yüksek, işlevsel bir platform kurduk. Sektör bazlı arama yapabildiğiniz bu platformda her sektörden kadın girişimci bir tuş uzaklıkta.

- Anadolu’daki kadın girişimci networkünü genişletmek amacıyla düzenlediğimiz istişare toplantılarımızı salgın döneminde de il il sürdürmeye devam ediyoruz. Hatta istişareleri online olarak düzenlemek bir araya gelmeyi daha da kolaylaştırdı diyebilirim.

TİCARET

- Özel sektörde daha fazla kadın tedarikçiden alım yapılması için çaba gösteriyoruz.

- Kamu ihalelerinde daha fazla kadından alım yapılması için Kadından Almalı Memleket Kazanmalı kampanyasını sürdürüyoruz.

- Ticaretin Kadınları portalını kurduk.

- FCEM Uluslararası Girişimci Kadınlar Dünya Kongresi ve Akdeniz Kadın Girişimciler Forumu’nun iki ayrı kongresini Türkiye’de gerçekleştireceğiz.

- Denizcilik ve lojistik alanlarında Avrupa’nın lider firması, Danimarka kökenli DFDS’nin Türkiye’de faaliyet gösteren şirketi DFDS Akdeniz İş Birimi ile “Kadın için Taşıyoruz” adlı projeye imza attık. Bu proje ile kadın ihracatçılara ciddi destekler sunacağız.

- UPS ve Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV) ile daha fazla kadının ihracat yapmasını sağlama amacıyla yürüttüğümüz “Kadın İhracatçı Programı” kapsamında online buluşmalara devam ediyoruz.

TARIM

- Tarımda Kadın Girişimci Geliştirme ve Hızlandırma Programı”nı gerçekleştirerek, tarım sektöründeki girişimleri en az bir, en çok üç yıldır süren 75 kadın girişimci için bir eğitim kampı düzenledik.

“Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), kadın girişimci sayısını artırmak için faaliyetler yürütüyor. Özellikle ticarette, teknolojide, tarımda ve toplumsal hayatta kadının varlığını, temsilini destekleyecek çalışmalara ağırlık veriyoruz.”

Dernek olarak hedeflerinizi öğrenebilir miyiz?

Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), kurulduğundan bu yana Türkiye’de kadın girişimciliğini yaygınlaştırmak ve kadını her alanda güçlendirmek için çalışıyor. Kadın girişimcisi sayısını artırmayı, ekonomide, sosyal hayatta ve siyasette kadını güçlendirmeyi hedefliyoruz.