Fesih sürecinde güvenlikte bekletilen ve içeri alınmayan işyeri avukatı manevi tazminata hak kazanabilir mi?
Manevi tazminat, zarar görenin kişilik haklarında iradesi dışında meydana gelen manevi zararların giderilmesinin tazmin ve telafi edilmesidir. (Haluk Hadi SÜMER, İş Hukuku Uygulamaları, s.404; Sarper SÜZEK, İş Hukuku s.471; Kenan TUNÇOMAĞ/Tankut CENTEL, İş Hukukunun Esasları, s.135). Manevi tazminatı talep hakkı Türk Borçlar Kanunu m.56’da düzenlenmiştir. Buna göre hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi halinde, olayın özelliklerini göz önüne tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir (SÜMER, s.408).
Yargıtay’ın bir içtihadı birleştirme kararına göre, manevi tazminata hükmedilebilmesi için zarar ile eylem arasında illiyet bağı, eylemin hukuka aykırı olması ve işçinin cismani zarara uğraması koşullarının varlığı aranmaktadır (YİBK, 22.6.1966, 7/7 R.G. 28.7.1966).
Manevi tazminat ile işçinin çektiği bedensel ve ruhsal acı, elem ve ızdırap ödenecek tazminatla az da olsa giderilmeye çalışılır. Ancak hemen ifade etmek gerekirse, işçinin çektiği acı, elem ve ızdırap, maddi zararda olduğu gibi manevi zararın tam karşılığı olamaz. Manevi tazminat, manevi yönden sarsılan işçinin az da olsa acısını dindirmek ve manevi açıdan onu tatmin etmeyi amaçlar.
Yargıtay’a göre, İlk Derece Mahkemesince,“… şirketin avukatı olan davacının işyerinde tüm çalışanların işe başlama saatlerinde içeriye alınmayarak güvenlik bölümünde bekletilmesi suretiyle işyerinde bulunan özel eşyalarının ve şirkete ait eşyaların tesliminin dahi burada gerçekleştirilmesi suretiyle meydana gelen olayda davacının onuru ve insanların gözündeki itibarı zedelenmek suretiyle kişilik haklarına saldırı olduğu," gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile davacı lehine 20.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi ise, “05/06/2014 tarihi itibariyle işyerine gelen davacının girişte güvenlik bölümünde bekletilerek fesih işlemlerinin burada neticelendirilmesinde yine özel eşyalarının ve şirkete ait eşyaların burada devir teslimlerinin sağlanmasının kişilik haklarına saldırı, şeref ve haysiyetine aykırılık teşkil eden küçük düşürücü mahiyette eylemler olarak değerlendirilemeyeceği, söz konusu eylemler etik olmamakla birlikte bunların kişilik haklarına saldırı, küçümseme, mesleki onur ve haysiyetine zarar verecek ağırlıkta eylemler olarak değerlendirilemeyeceği gibi fesih tarihinde düzenlenen tüm teslim tesellüm tutanaklarında da davacının imzası olup bunlarda herhangi bir ihtirazı kaydının da bulunmadığını, tüm bu sebeplerle yerel mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken hatalı değerlendirme sonucu kısmen kabulü ile davacı lehine bir miktar manevi tazminata hükmedilmesinin doğru olmadığına karar vermiştir.
Yargıtay ise, “Davacı şirketin avukatı olarak çalışmış, iş akdi de ahlak veya iyi niyet kurallarına uymayan bir hal nedeniyle de feshedilmemiştir. Buna karşın fesih süreci davacının onurunu ve insanların gözündeki itibarını küçük düşürücü şekilde gerçekleştirilmiş ve böylelikle kişilik hakları zedelenmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince söz konusu eylemlerin “etik olmamakla birlikte bunların kişilik haklarına saldırı, küçümseme, mesleki onur ve haysiyetine zarar verecek ağırlıkta eylemler olarak değerlendirilemeyeceği” şeklindeki yorumu, davacının görev ve unvanı, bu eylemlerin oluş yeri ve zamanı, fesih nedeni karşısında yerinde değildir. Davacının iş akdinin feshinde bu şekilde muameleye tabi tutulması makul oranda tazminata hükmedilmesini gerektirir. Açıklanan nedenlerle İlk Derece Mahkemesi’nce verilen karar isabetli olmakla birlikte istinaf başvurusunda aksi yöndeki değerlendirmeyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir (Y9HD.03.04.2019 T.,2018/2479 E.,2019/7679 K).
Sonuç olarak, geçerli nedenle iş sözleşmesi feshedilen ve bu süreçte tüm çalışanların işe başlama saatinde içeriye alınmayarak güvenlikte bekletilen, özel eşyaları ile şirkete ait eşyaların teslimi dahi güvenlikte yapılan şirket avukatının, onuru ve insanların gözündeki itibarı düşürülmüş ve kişilik hakları zedelenmiştir. Fesih sürecinde bu şekilde muameleye tabi tutulan şirket avukatına makul oranda manevi tazminata hükmedilmesi gerekir.
