Çok tehlikeli sınıfında yer alan iş yerinde iş kazası olmayan işverene prim indirimi sağlanmasına ilişkin teşvikin uygulama esasları Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın tebliğinde düzenleniyor. Tebliğ uyarınca, çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan fazla çalışanı bulunan, son üç yılda ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen iş yerlerinde işverenin ödemesi gereken işsizlik sigortası priminin yarısı alınmıyor. İşsizlik sigortası için brüt ücret üzerinden işçiden yüzde 1, işverenden yüzde 2 oranında prim alınıyor. Teşvikten yararlanmaya hak kazanan işverenler 2020 yılında işçi başına aylık 29.43 TL ile 220.72 TL arasında daha az prim ödeyecek.

Teşvikten yararlanabilmek için iş yerinin iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunması koşulu aranıyor. İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi hizmetini bu amaçla kurulmuş şirketlerden alanlar da teşvikten yararlanabilecek.

Teşvikten yararlanabilmek için iş yerinde çalışan sayısının on kişiden fazla olması gerekiyor. Bu nedenle çalışan sayısının nasıl hesaplanacağı önem taşıyor. Çalışan sayısının hesabında aynı işveren tarafından Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 4/a’lı olarak çalıştırılan toplam sigortalı sayısı dikkate alınıyor. Asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulan iş yerlerinde alt işverenin çalışanları, asıl işverenin toplam çalışan sayısına dahil edilmiyor.

KİMLER İÇİN BAŞVURU GEREKİYOR?

Teşvikten yararlanma şartlarını kaybetmesi nedeniyle daha önce teşviki kesilmiş olanlar dışında, teşvikten yararlanmak isteyen işverenler için başvuru şartı bulunmuyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu’na ( SGK) tüm iş kazaları bildiriliyor. Dolayısıyla, teşvikten yararlanma hakkı bulunan iş yerleri sistem üzerinde SGK tarafından otomatik olarak kontrol ediliyor. Teşvikten yararlanmaya hak kazanmış iş yerlerine teşvik uygulaması otomatik olarak başlatılıyor.

Başvuru yapmasına gerek olmamakla birlikte işverenin, teşvikten yararlanma hakkını kaybedip kaybetmediğini doğrudan kendisinin kontrol etmesi gerekiyor. Örneğin, çok tehlikeli sınıftaki iş yerlerinde çalışan işçi sayısının 10’un altına düşmesi halinde, işveren SGK’ya haber vererek, teşvik hakkını kaybettiğini bildirmek zorunda.

Çok tehlikeli grupta yer alan iş yerinin “az tehlikeli” sınıfa düşmesi, sözleşmesi sona eren iş sağlığı uzmanı ve iş yeri hekimiyle bir ay içinde yeni bir sözleşme yapılmaması halinde de teşvik hakkı ortadan kalktığı için, bu durumun SGK’ya bildirilmesi gerekiyor.

Teşvikten yararlanılan üç yıllık sürede, teşvikten yararlanma şartlarından herhangi birinin kaybedilmesi durumunda, tekrar yararlanılabilmesi için işveren başvuruda bulunmak zorunda. Başvurular, teşvikten yararlanılacak takvim yılından önceki yılın son gününe kadar işveren sisteminden “Çok Tehlikeli İşyerleri İçin İşsizlik Sigortası Primi Teşvik Yönetimi” ekranından yapılacak. Sistem tarafından gerekli kontrolün yapılmasının ardından başvuru onaylanacak.

BEŞ YIL TEŞVİK YASAĞI

Teşvikten yararlanan işverenlerden, ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazalarını bildirmeyenlerin ya da geç bildirenlerin, kapsama giren tüm iş yerleri için beş yıl süreyle teşvik yasağı uygulanacak. Bu işverenlerden, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren indirim konusu yapılmış primler, gecikme zammı ve faiziyle birlikte istenecek.

Beş yıl teşvik yasağı, işverenin yüzde 51’den fazla payı bulunduğu tüm şirketleri için söz konusu olacak.

Prim indiriminden yararlanırken iş yerinde kaza meydana gelen işverenler ise 3 yıl süreyle teşvikten yararlanamayacak.