Hat sanatının meşhur 'vav' hikayesi

Hat sanatının en ünlü isimlerini kimler tanıyor? Ne yazık ki hatla ilgilenenler dışında çok az insan. Oysa hat sanatı ve hattatlık bizi bugünlere taşıyan eski zamanlarda çok çok değerli bir sanattı. Avrupa'da resim ve heykel sanatının görmediği kadar büyük değer gördüğünü bile söylemek mümkün. Peki bu değeri anlatan en güzel hikayelerden birini biliyor musunuz? Bir vav harfinin bile usta bir hattatın elinden çıktığında nasıl değerli olduğunu hikayemizi okuyunca çok daha iyi anlayacaksınız....

29.07.2020 - 09:42 Yayınlanma

Hattat Hafız Osman fırtınalı bir günde kayıkla Beşiktaş’a geçecektir. Bir kayığa biner. Yol bitmek üzereyken kayıkçı ücretleri ister. Fakat Hafız Osman o gün aceleyle çıktığı için yanına para almayı unutmuştur. Kayıkçıya, “Efendi, yanımda param yok, ben sana bir “vav” yazayım, bunu sahaflara götür karşılığını alırsın” der. Kayıkçı yüzünü ekşitip söylenerek yazıyı alır.

Bir müddet sonra kayıkçının yolu sahaflar tarafına düşer. Bakar ki yazılar, levhalar iyi fiyatlarla alınıp satılıyor. Cebindeki yazıyı hatırlar ve götürür satıcıya. Satıcı yazıyı alır almaz “Hafız Osman vav’ı” diyerek açık artırmaya başlar. Sonuçta iyi bir fiyata “vav”ı satar kayıkçı. Kayıkçı bir haftalık kazancından daha fazlasını bu “vav” ile kazanmıştır.

Bir gün Hafız Osman yine karşıya geçecektir ve yine aynı kayıkçıyla karşılaşmıştır. Yol bitmek üzereyken yine ücretler toplanır. Hafız Osman da yol ücretini uzatır kayıkçıya.

Kayıkçı “Efendi para istemez, sen bir “vav” yazıver yeter” der.

Hafız Osman gülümseyerek der ki; “Efendi o “vav” her zaman yazılmaz.”

Hâfız Osman Kimdir?

Adaşı ve sonra gelen Kayışzade Hafız Osman ile karıştırılmamalıdır.

Hafız Osman tarafından yazılan bir Hilye-i Şerif

Hâfız Osman (d. 1642, İstanbul - ö. 1698) ya da Büyük Hâfız Osman Efendi, Hilyeleri ile tanınan Osmanlı hattatı.

Derviş ve İslam hat sanatcısı olan Hâfız Osman II. Ahmet, II. Mustafa ve III. Ahmet sultanlara hocalık yaptı. Sultan II. Mustafa hattatın mürekkebini bile tutardı.

Hâfız Osman Hilye-i Şerifi oluşturmakla bilinir. Hâfız Osman uzun zamandır yaygın olan yazıları resmi bir tasarım halinde toparlayarak, bu sanatın standartını oluşturmuştur. Hilyeler duvar dekorasyonu veya yüzey süsü olarak, diğer dinlerin geleneğindeki figür resimleri fonksiyonunu görür oldu. Somut ve cazip sanatıyla Peygamberin görünümünü tasvir edip, İslam dini kurallarına uyarak Peygamberin figuratif resmini çizmeyerek, görünümünü izleyicinin hayaline bıraktı.

Ayrıca Hâfız Osman, Şeyh Hamdullah'ın geleneğini canlandırmakla bilinir. Özellikle birkaç kullanılmazlığa düşen tarzları tekrar ortaya çıkarmıştır. Günümüze kadar yetişen çalışmalarından Topkapı Müzesi Kütüphanesindeki Kuran-ı Kerim nüshaları ve Nasser D. Khalili koleksiyonudur.

Zamanında en çok talep gören Kuran-ı Kerim nüshaları onun yazdıkları olmuştur.