Hicri takvime göre Muharrem ayının onuncu günü Müslümanlar arasında Aşure ya da aşura günü olarak bilinir.

Muharrem ayının onuncu günü İslam öncesi dönemden itibaren de birçok din ve inanç tarafından  özel bir gün olarak görülürdü.

Hicri takvimin ilk ayı olması hem de Aşure günü dolayısıyla inananlar için farklı anlamlara sahip olan aylardan.

Aşure'nın yüklendiği veya kendisine yüklenilen anlamlar ise oldukça zengin.

Günümüzde de gelenekleri tüm canlılığıyla devamlılığını koruyan Aşurea'nın tarihçesi de kadim zamanlara dayanıyor.

AŞURE GÜNÜ NE ZAMAN?

Bu sene aşure günü 29 Ağustos 2020 tarihine denk gelmektedir.

Aşure Nedir?

Hicri takvime göre Muharrem ayının onuncu günü Aşure günüdür. 

Bazı araştırmacılar bu kelimenin on sayısı ile ilgili olan “aşr” ve “âşir” veya develerin güdülmesiyle ilgili “ışr” kökünden türemiş olduğunu savunmaktadır.

“Aşure” kelimesi aslında Arapça olan “Âşûrâ" kelimesinden dilimize geçmiştir.

AŞURE GÜNÜ NELER YAPILIR?

Aşure günü geleneklerinin başında fasulye, nohut, şeker, nar, buğday, mercimek gibi taneli gıdalar alarak eve getirmek gelir. Bu gibi taneleri bol gıdaların evin bereketini artıracağına inanılır. 

Aşure yaparken dualar edilir, tüm malzemeler okunarak aşureye katılır ve aşure pişince de şifa niyetine dağıtılır.

AŞURE DUASI

Aşure yaparken 10 defa şu dua okunmalı: ''Sübhanallahi mil'el mizan. Ve müntehel-ılmi ve meblegar-rıza ve zinetelarş''. Aşure gününe mahsus olmak üzere kuşluk vaktin­de 2 rek'at namaz kılınır. Sadaka vermek de aşure gününe has bir sünnettir.

Ölümden emin eden aşure duası : Şeyh Şihaübddin-i Sühreverdi (k.s)’dan nakil edilmiştir ki, Her kim bu duayı Aşure günü 3 kere okursa ölümden bile emin olur.. Zira o sene ölümü takdir edilmiş olanlar bu duayı okuyamazlar.. ALLAH bunu ona okutmaz buyurmuştur…

Aşure Duasının Arapça Okunuşu : Elhamdulillahi rabbil alemin. Vessaletü vesselamü ala seyyidine Muhammedin ve ala elahi ve sahbihi ecmain. Allahümme entel bediyül gadim. El hayyul kerim. El hannanül mennan ve hezihi senetün tecidün es elüke fihel ismete mineşşeytanirracim. Vel avna ala hezihil nefsil emmareti bissü i vel iştiğale bima yugarribüni ileyke ya zel celali vel ikram. Bi ramhmetike ya erhamer rahimin. Ve sallahü ala seyyidina ve nebiyyina muhammedin ve ala elahi ve sahbihi ve ehli beytine ecmain. 

Aşure duasının manası: Hamd alemlerin RAB bi olan ALLAH a mahsustur…Salatü Selam onun biricik RASÜL ü Efendimiz sav ve onun aline eshabına olsun.. Kendinden evvel hiçbir varlık olmıyan…Varlığı,hayatı,kullarına keremi,ziyade merhameti,nimetler bagışlaması sonsuz ve devamlı olan sensin ALLAH ım… İşte bu yeni yıldır ki,bu yıl boyunca huzurundan kovulmuş şeytandan beni korumanı,daima kötülüğü emreden nefsime galip olmam için yardımını ve beni sana yaklaştıran işlerle meşgul olmamı,senden dilerim.. Ey CELAL ve İKRAM sahibi ALLAH ım….Ey ERHAMUR RAHİMİN olan RAB bim rametinin bereketiyle duamızı kabul et… ALLAH ın selamı hz MUHAMMED MUSTAFA (sav) ın ve onun alinin ashabının ehli beytinin üzerine olsun..

Aşure günü oruç tutmak da faziletli görülen bir ibadettir. Sadece aşure günü değil Muharrem ayının diğer belli günlerinde de Muharrem orucu tutularak Allah'tan şifa, bereket ve af dilenir.

Peki İslam öncesinde de önemli bir gün olduğu bilinen aşure gününde neler yaşanmıştır?

Cennetten yeryüzüne indirilen Hz. Adem'in tevbesinin bu günde kabul edildiği
Hz. Nuh'un gemisinin bu günde Cudi dağına oturduğu ve müminlerin bu günde kurtulduğu
Hz. Musa ve kavminin Aşura gününde Firavun'un zulmünden kurtulduğu
Hz. İsa ve Hz. Musa'nın bu günde doğduğu
Hz. Yunus'un balığın karnından Aşura günü kurtulduğu
Hz. Süleyman'a güç ve mülkün bugünde verildiği
gibi birçok önemli olayın bu günde meydana geldiğine inanılmaktaydı.

Aşure gününde oruç tutulur mu?

Yahudiler Hz. Musa'nın Aşure gününde Firavun'un zulmünden kurtulduğu için bugünü oruç tutarak geçirmektedirler. İslam öncesi Arap toplumunda da Aşure gününde oruç tutulurdu ve Hz. Peygamber'in de Ramazan orucu farz kılınana kadar Aşure orucuna devam ettiği ve çevresindekilere de bunu emrettiği sahih rivayetlerle bilinmektedir.

Ramazan orucu farz kılındıktan sonra ise Hz. Peygamber'in bu konudaki uygulaması değişmiştir. Bir hadiste "Aşure cahiliye devri insanlarının oruç tuttuğu bir gündü. Fakat Ramazan orucu farz kılınınca Rasûlullah'a Aşure konusu sorulmuş, O da 'Aşura Allah'ın günlerinden bir gündür, dileyen bu günde oruç tutsun, dileyen tutmasın' buyurmuştur."  şeklinde tavsiyesi bulunduğu söylenmektedir.

Ramazan orucu farz kılındıktan sonra Allah Rasûlü SAV Aşure orucuna bir müddet ara verse de daha sonraları zaman zaman bugünde oruç tuttuğu bildirilir. Ancak bu oruç hakkında Hz. Peygamber SAV'in önemli bir uyarısı vardır.

Yahudileri taklit etmemek ve hurafelerin dine girmesini engellemek için sadece Muharrem'in onuncu günü değil, dokuz, on ve on birinci günlerinde peş peşe oruç tutulmalıdır.

Kerbela ve Aşure

İslam tarihinin en acı olaylarından ve yüzyıllardır Müslümanların matem tutmalarına sebep olan Kerbela olayı da 10 Muharrem Hicri 61 Miladi ise 1 Ekim 680 yılında yani Aşure gününde meydana gelmiştir.

O güne dek Hz. Musa'nın kurtulması ve Hz. Nuh'un gemisinin Cudi Dağına oturması vb. sebeplerle  hep "şükür" günü olarak anılan Aşure Kerbela olayından sonra artık bir matem günü olarak kalacaktır.

Aşure yemeği ve Osmanlı'da Aşura

Çok eskilerden beri devam etmekte olan Aşure pişirme geleneği Osmanlın döneminden kalma bir gelenektir. Müstehap olarak hükmedilen Aşure orucunun tutulduğu bu günün özelliklerinden biri de bugün tatlı olarak isimlendirilen Aşure aşının pişirilip dağıtılmasıdır.

Aşure pişirme geleneği Osmanlıdan günümüze değin gelmiştir. Osmanlı sarayının öncülük ettiği bu gelenekte devasa kazanlarda günler öncesinden başlayan hazırlıklar eşliğinde aşure pişirilirdi. Hazırlanan aşuredan ilk olarak padişah, harem halkı ve daha sonra da devlet ileri gelenlerine ve imaretlere dağıtılması adetti.

Aşureler Talimhane Meydanı'na sıra sıra dizildikten sonra Matbah-ı Amire imamı dua ederdi. Ardından "âmin" diyen halka parmaklıklı kapılar açılır, her kazanın önünde kuyruklar oluşur ve beraberinde getirdikleri kaplara Aşure doldurulurdu.

Aşurenin Faydaları

• Aşureye konan kuru baklagiller çözünür posa ile ceviz omega 3 yağ asitleriyle kan kolesterolünün düşmesine yardımcı olur. Fındık çoklu doymamış yağ asitleri ve E vitaminiyle kalp damar sağlığını koruyucu etki gösterdiği söylenmektedir.

• Aşureye konan kuru baklagiller çözünür posa ile ceviz omega 3 yağ asitleriyle kan kolesterolünün düşmesine yardımcı olur. Fındık çoklu doymamış yağ asitleri ve E vitaminiyle kalp damar sağlığını koruyucu etki gösterdiği söylenmektedir.

,• Vitamin, mineral yoğunluğu ve antioksidan açısından yüksek enerjili bir tatlıdır.

• Emziren anneler için süt artırmada yardımcı olur.

• İçerdiği B grubu vitaminleri ile negatif ruh halini ve depresyon riskini azaltır.

• Büyüme çağında olan çocukların içerdiği vitamin ve minerallerinin sayesinde zeka gelişimine katkı sağlar.

Aşure Nasıl yapılır?

  • 500 gr buğday
  • 2,5 lt su
  • 350 gr toz şeker
  • 200 gr ayıklanmış ve haşlanmış nohut
  • 200 gr haşlanmış fasulye
  • 100 gr sarı üzüm
  • 100 gr fındık
  • 8 adet kuru kayısı (minik doğranmış)
  • 1 çay bardağı süt
  • Üzeri için nar

Aşure Yapılışı

Buğdayı üzerini geçecek kadar su koyup 10 dakika kaynatın. Kaynama sonucu çıkan sarı suyu süzüp tekrar su koyarak 5 dakika daha haşlayarak kapağını kapatıp bir gece bekletin. Ertesi gün buğdaylara sıcak su ilave edip yumuşayana kadar orta ateşte kaynatın ve suyu azaldıkça sıcak su ilave edin. Diğer malzemeleri koymadan önce sütü ilave edin. Daha sonra haşlanmış nohutları, kuru fasulyeyi koyup kaynatın ve suda beklettiğiniz kuru üzümleri ve fındığı aşurenize ilave edin. Limon kabuğu rendesi kuş üzümünü ve kuru kayısıları da ilave ederek karıştırın. Aynı zamanda önceden ayrı bir kapta haşladığınız incirleri de ilave edin. Bütün karışımı 5 dakika daha kaynatıp ocaktan alın ve kaselere koyun. Aşurenizi servis ederken nar ile süsleyin.