Kripto para sisteminin çalışma yöntemini iyi bir şekilde kavrayabilmek için öncelikle bu sistemdeki kripto kelimesinin ne anlama geldiğini öğrenmek gerekiyor. Kripto kelime olarak ‘şifreli yazı’ manasına gelmekle beraber bir bilim dalını da oluşturmaktadır. Bu bilim dalına ise kriptoloji denilmektedir. Kriptoloji, bir tür özel şifreleme bilimi olarak tanımlanır. Bunu, yazı, rakam veya herhangi bir mesajın özel bir sistem kullanılarak gizlenmesi ve bir alıcıdan diğerine güvenli bir ortam oluşturularak aktarılması şeklinde özetleyebiliriz. Kripto paralar, dijital bir bilgi olarak var olan, şifrelenmiş bir tür değer sistemidir. (Bu konuda kendi fikrimi de belirtmek isterim ki, ‘para’ kelimesinden ziyade ‘değer’ kelimesiyle tanımlanması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü para kelimesi kafa karıştırıcı olabiliyor.) Herhangi bir bankaya bağlı olmadan çalışan, bağımsız kripto değer birimi, varlıklar arasında sermaye oluşturmayı ve aktarmayı düzenlemek için geliştirilmiş bir matematik yöntemi kullanmaktadır. Bu yöntem sayesinde kripto değerleri internet aracılığıyla kullanılan, hiçbir merkezi otoriteye veya aracı kuruma bağlı olmayan sanal para birimini ifade eder. Kripto sanal paralar ancak belirli şifreler aracılığıyla yerleştirildikleri dijital cüzdanlardan yine şifreler aracılığıyla kullanılabildikleri için bu adı almaktadırlar. Ayrıca belirtilmesi gerekiyor ki kripto sanal paraların istisnalar hariç belirli bir üretim sınırı da bulunmaktadır. Kripto para üretimi de genel olarak kripto para madenciliği adlı bir teknik ile yapılmaktadır. Kripto para madenciliği ise dijital alanda bilgilerin işlenmesi anlamına gelmektedir.
Özetle, kripto para üretimi ciddi anlamda yüksek işlem gücü gerektiren bir sistemdir ve kripto para üretimi için bilgileri iyi işlemek ve güçlü sistemler kurmak gerekir.
KRİPTO PARANIN ÖNEMİ
Ülkemizde yalnızca yatırım aracını tanımlamak için kullanılsa dahi, esasında son derece büyük bir değer değişim teknolojisidir. Kripto para kavramı, Bitcoin’in doğmasıyla başlayan, ardından akım şeklinde oluşturulan ve dijital paraların çıkarılmaya devam edilmesi dahilinde altcoinlerle birlikte toplam sayısının 2 bin adeti geçtiği sanal para birimini ifade etmektedir. Yani kripto paralar, geçmekte olduğumuz sanal dünyanın temel unsurunu oluşturmakla beraber kullanmakta olduğumuz paranın teknolojideki değerini simgeler. Dünya ölçeğinde kullanıldığı yerlerin ve gerekse işlem hacminin artmasıyla beraber insanların yaşamlarıyla bütünleşme yoluna girmiş bulunmaktadır. 2018-2020 yılları arasında altcoinler tarafında %95-%99 arasında bir düşüş yaşanmış ve son 1 yılda x20 ve x100 arasında bir oranla yükselişe geçmiştir. Değerlendirecek olursak, bir yıl önce alıp yükseldiği dönemde satanlar parasını en az 10 kat katlamışken, aynı platformdan alıp öylece bekleyenlerin de eş zamanlı olarak tüm parasını da kaybetme olasılığı yüksektir. Tam da bu noktada coinlerden kimlerin kazanırken kimlerin kaybedeceği sorusunu sormak gerekir. Cevap olarak şunu açıkça söyleyebiliriz ki, büyük bir yatırım aracı olan coinlerde zamanlama oldukça büyük bir öneme sahiptir. Eğer doğru zamanlamayı hesaplayabilirseniz kazanır, hesaplayamazsanız kaybedersiniz. Ayrıca, burada bahsettiğimiz alım satım terimleri bizim karşımıza bildiğimiz borsadan ayrı bir biçimde ‘Kripto Para Borsası’ şeklinde bir kavram çıkartıyor.
PEKİ NEDİR BU KRİPTO PARA BORSASI?
Kripto para borsaları, gerçek para birimleri veya kripto para birimi ile kripto para alış-satış işlemleri yapabildiğimiz platformlardır. Kripto para borsaları çalışma sistemi olarak birer değişim siteleridir. Gerçek para varlığınızı bu siteler üzerinden istediğiniz kripto para birimine çevirebilir, kripto para varlığınızı ise farklı bir kripto para birimine veya gerçek para birimine çevirebilirsiniz. Kripto para borsaları bizlerin bildiği geleneksel para borsaları ile aynı çalışmaktadır. Bu ikisi arasındaki tek fark kripto para borsasında aracı bir kuruma ihtiyaç duymazsınız. Kripto para borsasında işlemler borsa kullanıcıları arasında gerçekleşir. Gerçek para birimi ile alış yapmak isteyen kullanıcı, kripto para birimini gerçek para birimi ile takas etmek isteyen başka bir kullanıcıdan alır.Kripto paralar, fiziksel karşılığı olmayan sanal paralar olarak geçtiği için kripto para satın alma işlemleri bu nedenle yalnızca internet siteleri üzerinden yapılabilmektedir. Kripto para borsaları arasında farklar bulunmaktadır. Kripto para borsaları, işlem yaptıkları değer türlerine ve hitap ettiği kullanıcıya göre farklılık göstermektedir. Sadece gerçek para birimleri ile işlem yapabildiğiniz borsalar olduğu gibi, sadece kripto para birimleri ile işlem yapabileceğiniz borsalar da bulunmaktadır. Sahip olduğunuz kripto para birimini başka bir kripto para birimi ile değiştirmeniz de bu sayede mümkün. Fakat bu borsalarda sadece belirli sayıda kripto paralar ile işlem yapılmaktadır.
KRİPTO PARA DEYİNCE AKLA GELEN BİR DİĞER TERİM İSE KUŞKUSUZ ‘BLOCKCHAIN’
Blockchain bir iş ağındaki işlemlerin kaydedilmesini sağlayan ve varlıkların takip edilmesi sürecini kolaylaştıran, paylaşılan ve üzerinde değişiklik yapılamayan büyük bir defterdir. Blockchain Teknolojisi ve kripto paraların birleşmesiyle yeni bir terim popülerlik kazanmaya başladı. Bu terimin adı ise NFT yani tam adıyla, non-fungible token. Bu terimi şu şekilde açıklayacak olursak, NFT başka bir eşi daha bulunmayan kripto varlıklardır. NFT’ler blockchain teknolojisi kullanılarak, büyük bir çoğunlukla Ethereum token standartlarıyla üretilmektedir. Ancak kripto paranın aksine Ethereum’un ERC-20 standardında değil, ERC-721 ve ERC-1155 standartlarında işlem görmektedir. 2017 senesinden beri NFT’lere 174 Milyon Dolardan fazla para harcanmıştır. Arz-Talep dengesi, tüm değeri olan varlıklarda olduğu gibi NFT’lerde de fiyatların belirlenmesini sağlamaktadır. NFT’lerin eşsiz olması sebebiyle değer gören ürünler koleksiyon ürünü olarak kabul edilip değerleri çok yüksek olmaktadır. Kripto paraların aksine, NFT’ler kendi aralarında değişemezler. Her birinin farklı ve kendine özgü özelliklere sahip olması iki varlığın birbirine denk olmasının önüne geçmektedir.
BLOCK REWARD (BLOCK ÖDÜLÜ)
‘Blok ödülü, ağda yeni Bitcoin’ler oluşturmanın tek yoludur.’ diyorlar. Bitcoin’in merkezi kurallarından biri olan Block reward (Blok ödülü), kripto para birimine göre veya zorluk derecesine göre değişebilen miktarlarda, blok madenciliği sırasında bir blokta başarıya ulaşan yani bitcoin veya diğer altcoinlerden birini bulan madenciye verilen ödüldür.
PEKİ BLOK ÖDÜLÜ NASIL KAZANILIR?
Kripto Para madencileri her yeni blok tamamlandığında belli bir Bitcoin(BTC) ödülü alır. Ödüller para ve işlem ücretleri karışımı olabilmektedir. Bu ödüle Block Ödülü denir. Nasıl Kazanılır olayına gelirsek eğer, madencilikte bir blokta Hash‘ı başarıyla hesaplayan her madenciye blok ödülü verilir. Blockchain’de her başarılı işlem yeni paraların üretilmesine yarar ve her yeni üretilen kripto para ile madenciye Blok Reward verilir.
