Bu yıl ilk kez çok az sayıda kişinin katılacağı New York'taki törende, ölenlerin isimleri yakınları tarafından okunmayacak.
Savunma Bakanlığı karargahı Pentagon'daki askeri merasimde ise bu isimler ses kaydından duyulacak, askeri törene dışarıdan ziyaretçi alınmayacak.
93 sefer sayılı United Airlines uçağının düşürüldüğü Shanksville, Flight 93 Ulusal Anıtı’ndaki törende ise ölenlerin adları bir kişi tarafından okunacak. Burada geleneksel olarak düzenlenen müzik dinletisi de bu yıl olmayacak.
Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerini temsilen yapılacak ışık gösterisi ise gelen tepkiler üzerine son anda iptal edilmekten döndü.
Bu önlemleri anlayışla karşıladığını söyleyen kurban yakınları, her ne kadar zor olsa da bu yıl törene katılmayacaklarını söylüyor. Sıkı önlemlerle bugüne kadar yapılan törenlerin devam edebileceğini savunan karşıt görüştekiler ise saldırıyı unutturmak isteyenlerin salgını bahane ettiği görüşünde.
11 Eylül 2001'de ne oldu?
El Kaide'nin 4 uçak kaçırarak ABD'nin önemli yapılarını hedef aldığı 11 Eylül saldırılarında 3 bin kişi hayatını kaybetmişti.
Örgüt üyeleri, kaçırdıkları 2 uçakla New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nin güney ve kuzey kulelerine çarparak intihar saldırısı düzenlemişti. Uçaklardan üçüncüsü Pentagon'a çarpmış ve Pittsburgh kentindeki Yahudi Sinagogu'nu hedef alan diğer uçak ise F-16’lar tarafından Pensilvanya kırsalında düşürülmüştü.
Ülke tarihinin en ölümlü terör saldırılarının ardından Washington yönetimi El Kaide'ye savaş ilan ederek, Afganistan ve Irak'a asker konuşlandırdı.
5 maddede 11 Eylül saldırılarından sonra neler değişti?
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yaklaşık 3 bin kişinin ölümüne yol açan dünyanın en büyük terör eylemlerinden 11 Eylül saldırılarının üzerinden tam 18 yıl geçti. 11 Eylül saldırıları başta ABD olmak üzere dünyada bir çok önemli değişikliğe yol açtı. İşte 11 Eylül 2001’den sonra dünyada değişen 5 önemli şey:
1- Afganistan’da askeri varlığın sürekli hale gelmesi
11 Eylül saldırılarının en önemli sonuçlarından biri Afganistan’a açılan savaşın hala devam ediyor olması. Saldırılardan hemen sonra dönemin ABD Başkanı George W. Bush Afganistan’ı bombalama kararı aldı. Sebep ise Taliban yönetimindeki hükümetin saldırıların arkasında olduğu belirtilen El Kaide lideri Usame bin Ladin’i teslim etmemesiydi. ABD’nin başlattığı saldırılara bir çok ülke daha destek verdi. Müttefikler başkent Kabil ve birçok şehrin kontrolünü almasına rağmen ülkede hiçbir zaman emniyet ve istikrar sağlanamadı. Her yıl binlerce kişi ülkede meydana gelen saldırılarda hayatını kaybediyor. Bunların önemli bir kısmı da müttefik askerlerinin saldırılarında gerçekleşiyor.
Ülkede barış ve istikrarın sağlanması için uluslararası çabalar gösterilse de ciddi bir mesafe alınamadı. ABD iki hafta öncesine kadar Taliban ile müzakere masasındaydı.
Türkiye ise “dost ve kardeş ülke” olarak gördüğü Afganistan’ın yeniden tesisi için bu ülkeye muharip olmayan güç yolladı. Türk askeri daha çok Afgan ordusunun eğitilmesinde görev aldı.
2- Müslümanlara karşı önyargı, nefret ve ırkçılık hızla arttı
11 Eylül’ün toplumsal anlamda en önemli sonuçlarından birisi ABD’de Müslümanlara karşı artan önyargı, nefret ve ırkçılık oldu. Saldırıları gerçekleştirenin El Kaide olması ve bunun “cihad” için yapıldığının söylenmesi ABD’de yaşayan Müslümanların hayatını oldukça zora soktu. Toplumda Müslümanlara karşı bir güvensizlik baş gösterdi. Pew’in yaptığı araştırmaya göre ABD’deki Müslümanların yüzde 75’i ülkede Müslümanlara karşı ayrımcılığın ciddi oranda arttığını söylüyor. Müslümanlara karşı olumsuz bakışın artması sadece ABD ile sınırlı değil. Batı ülkelerindeki Müslümanların çoğu bu durumdan etkilendi.
3- Uçak ve havaalanlarında güvenlik sıkılaştırıldı
Saldırıların kaçırılan yolcu uçaklarıyla gerçekleştirilmesi havacılık sektöründe güvenlik tebdirlerini derinden etkiledi. Dünyanın neredeyse tamamında havaalanlarında güvenlik önlemleri sıkılaştırıldı. Güvenlik aramaları daha detaylı yapılırken bunun için giderek artan teknolojik imkanlardan yararlanılıyor. Yetkililer şüpheli durumlarda ileri tedbirler almaktan geri durmuyor. Birkaç sene önce bazı uçuşlarda yolcuların beraberinde dizüstü bilgisayar almalarına bile izin verilmediği dönemler oldu.
Ayrıca uçaklardaki güvenlik önlemleri de artırıldı. Pilotların güvenliği için kabin kapıları daha sıkı korunurken uçaklardaki gözleme süreçleri de sıkılaştırıldı. Havaalanı dışındaki önlemler de arttırıldı. Bir çok havaalanında binaların dışına bariyerler ve ilave güvenlik önlemleri getirildi.
4- ABD’de İç Güvenlik Bakanlığı kuruldu
ABD’de saldırılardan sadece 11 gün sonra İç Güvenlik Bakanlığı kuruldu. Ana amaç ülkeyi ulusal ve uluslararası muhtemel benzer saldırılardan korumak. Bakanlık özellikle bilgi ve istihbarat toplanması ve bunların analiz edilmesi üzerine yoğunlaştı. Giderek genişleyen kurum bugün ülkedeki en büyük üçüncü bakanlık haline geldi. İç Güvenlik Bakanlığı terörizm ve güvenlik konularında ülke çapında önemli rol ve etkiye sahip. Kurumun çalışmaları zaman zaman aşırıya kaçtığı gerekçesiyle eleştirilere de yol açtı.
5- Sınırdışı edilenlerin sayısı çoğaldı; izleme ve gözetlemeler arttı
Güvenlik önlemlerinin artmasıyla Amerikan yönetimi vize rejimini sıkılaştırdı; bazı ülke vatandaşlarına vizeler kaldırıldı. Vizesi olmasına rağmen ABD’ye sokulmayan kişilerin sayısı da arttı. Güvenliğin sıkılaştırıldığı en önemli alanlardan birisi ise izleme ve gözetlemelerin artması oldu. Benzer saldırıların önüne geçmek isteyen Amerikan yetkililer istihbarat amacıyla izleme ve gözetleme faaliyetlerine hız verdi.
11 Eylül saldırıları El Kaide'nin 4 uçak kaçırarak ABD'nin önemli yapılarını hedef aldığı ve yaklaşık 3 bin kişinin ölümüne sebep olduğu 4 saldırıdan oluşuyor. 11 Eylül 2001 günü sabah saatlerinde El Kaide örgütünün kaçırdığı 4 uçaktan ikisi New York kentindeki Dünya Ticaret Merkezi'nin İkiz Kuleler olarak bilinen güney ve kuzey kulelerine çarparak intihar saldırısı düzenledi. Uçaklardan üçüncüsü ABD Savunma Bakanlığı karargahı Pentagon'a çarptı ve Pensilvanya'nın Pittsburgh ketindeki Yahudi Sinagogu'nu hedef alan diğer uçak ise F-16’lar tarafından Pensilvanya kırsalında düşürüldü.
11 Eylül saldırılarının 'beyni': İdam cezası almazsam Suudi Arabistan'a karşı şahitlik edebilirim
Amerika Birleşik Devletleri'ni (ABD) vuran 11 Eylül 2001 saldırılarını planladığı iddiasıyla yargılanan Halit Şey Muhammed, idam cezasına çarptırılmaması durumunda, Suudi Arabistan'a tazminat davası açan mağdurlar için şahitlik etmeye istekli olduğunu açıkladı.
New York'da İkiz Kuleler’i ve Washington’da Savunma Bakanlığı Pentagon'u 11 Eylül 2001'de hedef alan saldırıların 'beyni' olduğu iddia edilen Muhammed'in dilekçesi Manhattan Bölge Mahkemesine 26 Temmuz'da ulaştı.
Dilekçeyi ileten avukatı ve Suudi Arabistan'a milyarlarca dolarlık tazminat davaları açan Amerikalı şirketlerin avukatları Guantanamo Hapishanesinde tutulan Muhammed'in idam cezası almaması durumunda çok daha büyük çapta bir işbirliğine sıcak baktığını; fakat henüz bu yönde bir karar almadığını dile getirdi.
Suudi Arabistan'a karşı 2016'dan beri dava açılabiliyor
2016'ya kadar geniş bir dokunulmazlıktan faydalanan Suudi Arabistan yönetimi neredeyse 3 bin kişinin hayatını kaybettiği saldırılarda rol aldığını reddediyor.
Bu dokunulmazlık 2016'da Amerikan Kongresi'nin dönemin başkanı Barack Obama'nın vetosunu iptal etmesiyle kalktı. Bu tarihte 11 Eylül terör saldırıları nedeniyle Suudi Arabistan ve diğer ülkelerden tazminat talep edebilme hakkını sağlayan ve “Terörizm Sponsorlarına Karşı Adalet Yasası” (JASTA) kabul edildi.
Mart 2018'de ise mağdurların davalarını denetlemekle yetkili Manhattan Bölge Mahkemesi, davacıların Suudi Arabistan'ın JASTA kapsamında yargılanması isteklerinin makul bir temele dayandığını açıkladı.
"Bir an önce idam edilip şehit olmak istiyorum"
8 Aralık 2018'de 11 Eylül saldırılarını planladıkları iddiasıyla yargılanan ve aralarında Muhammed'in de bulunduğu 5 kişi, suçlarını itiraf edeceklerini bildirdi. Sanıklar, suçlarını itiraf etmek için acil oturum talebinde bulundu. Yargıcın itirafta bulunmak isteyip istemediği sorusuna Muhammed "Bir an önce idam edilip şehit olmak istiyorum." şeklinde yanıt vermişti.
