Dünya, koronavirüsün dalga boyunu ölçmekten vazgeçti artık. Herkes, bilim insanlarından gelecek, etkinliği kanıtlanmış bir ilaç ya da aşı haberine kilitlenmiş durumda. Amerikan Ulusal Tıp Kütüphanesi (US National Library of Medicine) kayıtlarına bakıldığında bilim insanları, 2 bin 684 proje ile COVID-19’a çare bulmaya çalışıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün kayıtlarında ise COVID-19’la ilgili 1.976 çalışma görülüyor. Türkiye, pandemi sürecinde sanayi alanındaki üretimi kadar bilimsel çalışmalara verdiği önemle de dünyanın ilgisini çeken ülkeler arasında yer aldı. Amerikan Ulusal Tıp Kütüphanesi kayıtlarında Türkiye’den COVID-19’la ilgili 73 ilaç, aşı ve araştırma projesi yer alıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, COVID-19’la ilgili çalışmaları yakından takip etmekle kalmıyor, ayrıca TÜBİTAK aracılığıyla bu projeler ve bilim insanları destekleniyor. Bu destekler hangi boyutta, bakanlığın koronavirüsle mücadele politikası ve gelinen nokta hakkında Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, DÜNYA’ya özel açıklamalarda bulundu. Varank, “Salgın ülkemiz sınırlarına girmeden çok önce, yani şubat ayında, aşı ve ilaç geliştirme alanındaki en yetkin araştırmacılarımızı bakanlığımızda ağırladık. Yol haritamızı oluşturduk ” dedi.

18 proje yakın takipte

Bakanlığın 2019’da başlattığı TÜBİTAK 1004 Yüksek Teknoloji Platformları Çağrısı, koronavirüs döneminde Türkiye’deki araştırmalara zemin oluşturmuş. Zaten var olan aşı ve ilaç araştırma gruplarını bu süreçte bir araya topladıklarını anlatan Bakan Varank, sürecin en hızlı ve etkin şekilde yürütülebilmesi için TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü’nün koordinasyonunda COVID-19 alt platformunun kurulduğunu da hatırlattı. Varank sözlerini şöyle sürdürdü: “Platform kapsamında halen 8 aşı ve 10 ilaç projesi yürütülüyor. Projeleri maddi olarak destekliyoruz. Projelerin tüm malzeme ve cihaz tedarikleri, hizmet alımları ve bursiyer ihtiyaçlarına yönelik işlemler TÜBİTAK MAM’ın bütçe ve satın alma birimleri tarafından gerçekleştiriliyor. ” Bakanlık olarak Türkiye’deki genç araştırmacıların enerjisini çok önemli bulduklarını belirten Varank, "Aşı ve ilaç geliştirme projeleri için Star Bursları'nı oluşturduk. Bunlara başvuran 340 öğrenci ve araştırmacının projeleri incelendikten sonra 300’ü desteğe hak kazandı. Desteklediğimiz 30 araştırmacı, Sağlık Bakanlığı ve TÜSEB’in projelerinde görev alıyor” dedi.

Bilimsel sonuçlar elde ediliyor

Varank, desteklenen araştırmalarda gelinen nokta hakkında da bilgi verdi. Yapılan çalışmalarda bazı ilaçların SARS Cov-2 virüsünü durdurmada etkili olabileceklerine dair bilimsel deliller elde edildiğine dikkat çeken Varank, son olarak Medipol-Atabay İlaç işbirliğinde faviripavir ilaç etken maddesinin yerli ve milli olarak sentezlenmesinin de mutluluk verici olduğunun altını çizdi. Varank’ın verdiği bilgiye göre rekombinant nötralizan antikorların geliştirildiği projeler de devam ediyor. Bunlarla ilgili “antikor kütüphaneleri” oluşturuluyor. Bunların tarama testleri yapılacak ve etkin antikorlar seçildikten sonra ilaç olarak geliştirilecek. İthal edilen bazı virüs proteinlerini yerli üretme kabiliyeti oluştuğunu belirten Varank, “Bunların ticarileştirilmesi için çalışmalar yapılıyor. Yeni doğal bir molekül olan grifithsin ile ilgili antiviral aktivite çalışmalar devam ediyor. Ayrıca bu molekülün yeni rekombinant formları da sentezlenip test ediliyor” diye konuştu.

Aşıda fare testleri ay sonunda bitiyor

Türkiye’deki COVID-19 aşı projelerine de değinen Bakan Varank, dünyada çalışılan tüm aşı yöntemlerine ek olarak, daha özgün ve yenilikçi yöntemleri de içeren aşı projeleri yürütüldüğünü ifade etti. “Yani yurtdışındaki projelerden eksiğimiz yok, bilakis fazlamız var” diyen Varank, sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle plasmid tabanlı DNA aşısının ilk hayvan denemeleri başarıyla tamamlandı. Adenovirüs tabanlı aşının fare testleri temmuz sonunda tamamlanacak. Bu aşılar için TÜSEB’e klinik çalışma desteği başvurusu yapıldı ve başvuru geçtiğimiz hafta kabul edildi. Pilot üretime yönelik hazırlık devam ediyor. Virüs Benzeri Parçacık temelli aşı çalışmasında (ODTÜ-BİLKENT) ilk hayvan deneyleri olumlu gidiyor, araştırmacılarımız aşıyı daha etkin hale getirmeye devam ediyor. İnaktif aşı (Selçuk Üniversitesi) çalışması da devam ediyor. Yakında hayvan denemeleri başlayacak. Tüm projelerde 429 kişi görev yapıyor.”

(KAYNAK: DUNYA.COM YASEMİN SALİH)