Kan grubunuz, kanınızda bulunan alyuvarların zarlarında A ve B tipi proteinlerden hangisinin yer aldığı ile ilgilidir. Alyuvarlarınızın zarında yalnızca A tipi protein var ise kan grubunuz A, B tipi protein var ise B olacaktır. Her iki tip proteinin bulunması durumunda ise kan grubunuz AB olurken, 0 kan grubu alyuvarlarınızın çeperinde her iki proteinin de olmadığı anlamına gelir.

ABO kan grubu, türümüzle beraber diğer maymun türlerinde de vardır. Ancak genetik anlamda bize en yakın tür olan şempanzelerin tamamı A kan grubuna sahiptir. Bu bulgu, evrimin erken aşamalarında türümüzün temsilcilerinin A kan grubuna sahip olabileceği anlamına gelmektedir.

Peki, diğer kan grupları nasıl ortaya çıkmıştır? Enfeksiyon hastalıklarının yaygınlığı, kan grubu çeşitliliği ile yakından ilişkilidir. Bazı kan gruplarına sahip bireylerin çeşitli hastalıklara olan direnci farklı olabilmektedir. İlk kez 1917’de kan grubu AB olan bireylerin verem hastalığına daha duyarlı oldukları gözlenmiştir. A ya da AB kan grubundan olan bireyler, kan grubu 0 ya da B olanlara göre çiçek hastalığına karşı daha dayanıksızdır.

1965-1966 yıllarında Hindistan’ın kırsal bölgelerinde ciddi bir çiçek hastalığı salgını olmuş ve nüfusun yarısına yakını bu salgından dolayı telef olmuştur. Salgın sırasında Alman epidemiyolog Vogel ve Hintli meslektaşı Chakravartti Bihar, Batı Bengal’in kırsal bölgelerinde çiçek hastası çocuklar ve hasta olmayan kardeşlerinden kan örnekleri alarak test etmişlerdir. Analizler sonucunda çiçek virüsü enfekte olmuş 415 çocuğun A kan grubu alelini taşıdığı, 154’ünde ise bu alelin olmadığı, hastalık taşımayan 407 kardeş arasında ise A alelini taşıyanların sadece 80 kişi olduğu, geriye kalan 327’sinde ise bu alelin olmadığı görülmüştür. Bu değerli araştırmanın bulguları bize kan grubu A ya da AB olan bir kişinin, kan grubu 0 ya da B olan bir kişiye göre yedi kat daha yüksek oranda çiçek hastalığına yakalanma olasılığı olduğunu göstermektedir.

Sonuç olarak kan gruplarının çeşitlenmesine, bazı kan gruplarının bazı enfeksiyonlara karşı seçilimsel avantaj sağlamasının neden olduğunu söyleyebiliriz.

Not: Bu yazı Bilim ve Gelecek Dergisi’nin 145. sayısında “Irksal farklılıklar mı, evrimsel adaptasyonlar mı? Neden çeşitliyiz, ne kadar çeşitliyiz?” başlığıyla yayınlan yazıdan alınmıştır. 

Avrupalı bilim insanları koronavirüsün hangi kan grubu için daha tehlikeli olduğunu araştırdı. Çok sayıda bilim insanının yürüttüğü çalışmada, A kan grubundan kişilerin hastalığı daha ağır geçirdiği tespit edildi.

Araştırmacılar, İtalya ve İspanya’daki hastanelerde oksijen almak zorunda kalan veya solunum cihazına bağlanan bin 610 hastanın kan örneklerini inceledi. İnsan genomunda iki noktanın Kovid-19’da solunum yetmezliği riskiyle bağlantılı olduğu tespit edildi. Bu noktalardan birinin de kan grubunu belirleyen gen olduğu ortaya çıktı.

Gazete Duvar’ın haberine göre A kan grubundan hastaların oksijen desteğine ihtiyaç duyma veya solunum cihazına bağlanma oranı yüzde 50 daha yüksek. 0 kan grubundan hastaların taşıdığı risk ise yüzde 35 daha az.

Öte yandan, hakem onayı bekleyen makalelerin yer aldığı Merdxiv’de yayımlanan çalışmanın yazarları, belirli bir kan grubuna sahip olmakla Kovid-19’u daha ağır geçirmek arasında doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kurmak için ileri çalışmalar yapılması gerektiğini ifade etti.

Moleküler biyoloji uzmanı Dr. RN Makroo, “Hastalıkla kan grubu arasında şimdiye dek hep güçlü bağlantılar gördük” diye konuştu.

Hindustan Times’ın haberine göre Makroo, sözlerini şöyle sürdürdü:

Ancak şu aşamada, yani daha büyük ve kapsamlı bir araştırma yapılmadığı sürece, bu özel korelasyonu belirlemek çok zor. Ayrıca kan gruplarının nüfus içindeki dağılımını da göz önüne almak gerek.

Öte yandan Mart ayında Çinli bilim insanlarının yaptığı başka bir araştırmada da kan gruplarıyla koronavirüs arasında ilişki bulunmuştu.

Söz konusu çalışmada kan grubu A olanların virüse yakalanma oranlarının daha yüksek olduğu, en az etkilenenlerin ise kan grubu 0 kişiler olduğu ifade edilmişti. (Independent Türkçe, Gazete Duvar, Hindustan Times)