Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanı Fuat Oktay, Türkiye'de yaşanabilecek her tür ve ölçekteki afet ve acil durumlara etkin müdahale için görev alacak kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişileri kapsayan bir müdahale ağı oluşturan Türkiye Afet Müdahale Planı'nın (TAMP) 4 yılı aşkın bir çalışmanın ürünü olduğunu belirterek, "Afet zamanlarında neye ihtiyacımız olduğuna baktık. Haberleşme, ulaşım, arama ve kurtarma, sağlık gibi 28 ayrı alan tespit ettik. 28 alanda özel ekipler oluşturacağız ve ilgili kurumların kapasitelerini de bu afetin yönetimine entegre edeceğiz" dedi.
AFAD Hasdal Hizmet Binası'nda, olası İstanbul deprem senaryosunu da kapsayan TAMP'ın tanıtımını yapan Oktay, 17 Ağustos depremi gibi afetlerden dersler çıkardıklarını ifade ederek, büyük afetler yaşamamayı ümit ettiklerini, yaşandığında da az kayıp olması için çalıştıklarını söyledi.

Afetlere müdahale için TAMP'ın oluşturulduğunu, bunun Türkiye'nin sistemi olduğunu vurgulayan Oktay, modelin 81 il için oluşturulduğunu, 2014'te pilot çalışması tamamlanan model için risk analizleri yapıldığını ve iller için projeler hazırlandığını kaydetti.

Hangi sistem kurulursa kurulsun "Afete hazır Türkiye" denildiğinde ailelerin, iş yerlerinin, okulların, öğrencilerin, öğretmenlerin afete hazır hale gelmesi gerektiğini vurgulayan Oktay, "Türkiye'de 20 binin üzerinde deprem meydana geliyor. Deprem olacak mı, olmayacak mı? Sürekli tartışılan konular. Depremler, her zaman olacak. Kurumlar, aileler, kamu ve özel sektör, bireyler olarak hazır mıyız?" diye konuştu.

Oktay, Türkiye'yle ilgili fay hattı üzerindeki illeri kapsayan detaylı senaryo çalışmaları oluşturulduğunu belirterek, "Bu, 4 yıla yakın bir çalışmanın ürünü. Afet zamanlarında neye ihtiyacımız olduğuna baktık. Haberleşme, ulaşım, arama ve kurtarma, sağlık gibi 28 ayrı alan tespit ettik. 28 alanda özel ekipler oluşturacağız ve ilgili kurumların kapasitelerini de bu afetin yönetimine entegre edeceğiz. Bir afet olduğunda, mevcut senaryoya göre ihtiyaç analizini belirledik. Bütün bu yapıları entegre edecek, Türkiye'deki tüm envanteri tek bir veri tabanında toplayacak güçlü bir bilişim sistemi geliştirdik" ifadelerini kullandı.

- "İlk 15 dakikada tüm bilgiler gelecek"

AFAD Başkanı Fuat Oktay, İstanbul'da deprem olduğunda ilk olarak afetin seviyesinin belirleneceğini dile getirerek, bundan sonra tüm hizmet gruplarının hiçbir talimat beklemeden harekete geçeceğini vurguladı.

Ülke genelinde 777 istasyonda deprem hareketlerinin izlendiğini aktaran Oktay, şöyle devam etti:

"İlk 15 dakikada depremle ilgili bilgi gelir. Büyüklüğü, yıkım boyutu, koordinatları gibi. AFAD-RED adında ileriye dönük bir tahmin programımız var. Diyelim ki İstanbul'daki 7 büyüklüğündeki depremin yıkım etkisinin ne olduğuyla alakalı, bunun içinde hayatını kaybedenlerden yıkılabilecek binalara, yaralılara, barınma ihtiyacı olanlara kadar hepsinin detaylı olarak çıkarıldığı bir tahmin programı. İlk 15 dakikada bu rapor bize sunulur. İstanbul'da bir afet olduğunda ilk yarım saatteki hangi bölgenin etkilendiğini AFAD-RED programı bize verir. Koordinatları vererek, canlı görüntüleri merkezden almaya başlıyoruz."

- Olası İstanbul senaryosu

Fuat Oktay, deprem olduğunda Haberleşme Hizmet Grubu'nun devreye gireceğini, illerle merkez arasında kesintisiz iletişimin sağlanacağını anlatarak, vatandaşların ihtiyacının da mobil istasyonlarla sağlanmaya çalışılacağını, bu tür afet anlarında uzun telefon görüşmelerinin olmamasını beklediklerini kaydetti.

Oktay, afetler ve acil durumlarda barınma ihtiyacına yönelik kullanılmak üzere İstanbul genelinde 550'si Anadolu ve 782'si Avrupa Yakası'nda olmak üzere toplam 1332 toplanma alanı belirlendiğini söyledi.

Kentteki depremin çevre illeri de etkileyeceğini dile getiren Oktay, ulaşım güzergahındaki hasarların belirleneceğini ve alternatif güzergahların devreye gireceğini bildirdi.   

Oktay, ana arterlerin ve hastanelere giden yolların açık tutulmasıyla ilgili detaylı çalışmaların devam ettiğini anlatarak, afet anında deniz ulaşımına da ağırlık vermek istediklerini ifade etti. 

Fuat Oktay, kentteki havaalanlarının kullanılacağını, helikopter iniş ve kalkışı için 150 alan belirlendiğini kaydetti. 

Kentte trafiğin açık tutulmasıyla ilgili detaylı çalışmaların devam ettiği bilgisini veren Oktay, metrobüs yollarının bulunmasının da ilk etaptaki çalışmalarda önemli bir avantaj oluşturduğunu söyledi.

Kente girişin sınırlandırılması ve tahliyelerin teşvik edilmesini amaçladıklarını belirten Oktay, resmi ve gönüllü kuruluşlarınkiyle beraber arama-kurtarma faaliyetlerine katılabilecek 35 bin 839 kişi olduğunu, hangi ekiplerin hangi bölgelerde çalışacağının belirlendiğini aktardı. 

Her ilçeden sorumlu illerin tespit edildiğini dile getiren Oktay, depremde görevlendirilecek 40 hastane ile sahra hastanelerinin nerelerde kurulacağının da belirlendiğini söyledi.

- 152 bin kişiye sıcak yemek

İstanbul'da yangın durumunda 357 ekip olduğunu, kimin nerede görevlendirileceğinin belirlendiğini vurgulayan Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Enerji grubu da sıfırıncı dakikada harekete geçecektir. Bu alanda dağıtım ve hasar tespitinin de hızlı bir şekilde yapılmasıyla ilgili çalışmalar devam etmektedir. Beslenme alanında Kızılay hizmet verecek. 152 bin kişiye sıcak yemek verilecek. Barınma alanlarımız var. İstanbul'da 2 milyon civarında geçici barınma ihtiyacı olabilecek potansiyelden bahsediyoruz. İlgili birimlerce 77 alan, çadır ve konteyner kentler olarak belirlendi ve imara kapatıldı. Bu karşılayacak mı? Hedefimiz, geçici barınma ihtiyacı olan vatandaşlarımıza cevap verebilmek. Orta ve uzun vadedeki hedefimiz, bu çadırlardan tamamen kurtulmak. Şu an itibarıyla bin 705 okul afet anında geçici barınma merkezi olarak kullanılabilecek durumda. 76 spor tesisi, 46  sosyal tesis de var. Yine tahliye merkezleri de oluşturduk. Afetten etkilenmemiş ve kent dışında yakınları olanlarını tahliyeye teşvik etmek istiyoruz. 130 tahliye noktası var. Ayni yardımlar afetlerde önem arz ediyor. 5 ana ayni bağış deposu var. 28 ilçede de depolar belirlendi. Defin Hizmet Grubu da birinci derecede kimliklendirmeyi içeriyor. DNA testlerine kadar yapılacak bir sistem. Defin işlemleri de bunun içinde. Hasar tespiti de önemli. 10 bin 346 mimar ve  mühendis hasar tespiti için eğitime tabi tutuluyor. Her biri tabletleriyle online olarak verileri girecek. Bizim de online görebileceğimiz bir sistem. 2 bin 245'i İstanbul'da hazır halde."

- TAMP hakkında

TAMP, Türkiye'de yaşanabilecek her tür ve ölçekteki afet ve acil durumlara etkin müdahale için görev alacak kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişileri kapsayan bir müdahale ağı oluşturuyor. Merkezde İçişleri, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme, Sağlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Çevre ve Şehircilik, Aile ve Sosyal Politikalar, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Maliye bakanlıkları ile Türk Kızılayı, illerde ise il afet müdahale planı kapsamında, valilik il afet ve acil durum müdürlükleri koordinasyonunda, aynı kurumların taşra teşkilatları, TAMP ile eş güdüm halinde çalışacak.

TAMP ile herhangi bir afet anında kimin ne yapacağı ve müdahalenin nasıl bir organizasyon içinde yapılacağı belirlendi. Deprem, sel, heyelan, çığ, yangın ve endüstriyel kazalar gibi afet ve acil durumlara müdahalede görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerinin rolleri, görev ve sorumlulukları, uzmanlık alanlarına uygun bir biçimde tanımlandı.