Seda Akbay'ın Özel röportajı
"BÜTÜN DÜNYADA SİSTEM DELİNDİ"
Son günlerde Dolar, Borsalar ve faiz oranları başta olmak üzre dünya ekonomilerinde çarpıcı gelişmeler yaşanıyor. Neler oluyor?
2008 ABD krizinden bu yana bütün dünyada ilginç gelişmeler yaşanıyor. Şu açık ki, artık dünyada “sıfır risk” taşıyan bir ülke yok. Mesela, İngiltere’de, Fransa’da yatırım sıfırlandı. Dolayısıyla kayıt dışı ekonomide artış var. Avrupa’da insanlar hukümetlere güvenmiyorlar. Güven sıfırlandı… Batıda insanlar kendi ticaret sistemlerini kurmaya başladı. “Uber” kayıt dışı ekonominin bir sonucu. Yani sistem dışına çıkan insanların ürettiği yeni bir alan. “Uber”in başka alanlarda yeni versiyonları da her an çıkabilir. Dünyada yaşanan bu ortam Türkiye için farklı gelişti. Kabul edelim ki, Türkiye 2008 yılından beri attığı adımlarla “Dünya oyuncusu” oldu.
Ne demek “Dünya oyuncusu” olmak?
Yerelden yani Türkiye’den çıkıp satış merkezini ABD ya da Avrupa’ya kuracaksın. Ve dünyaya satış yapacaksın. Mesela, Türk şirketleri son 10 yılda Avrupa’da ciddi atılımlar yaptı. Özellikle, beyaz eşya, inşaat ve cam sektörü. Sağlık sektöründe Türkiye, büyük fark yarattı dünyada. THY, dünya devlerinin arasına girdi. Dünyada bir çok havalimanını Türk şirketleri yapıyor. Geçen ay, Şişecam İtalya’da önemli bir satın almaya imza attı. Fabrikanın çalışanları Türkiye’ye dua etti... Bu dinamik hamleler önemli. Dünya oyuncusu olduğunuz vakit, ülkeniz döviz kurundan etkilenmez… Şu anda, Doların TL karşısında değer kazanması aslında genel anlamda dünya para birimlerinde de yaşanan bir durum. Fakat burada Merkez Bankası’nın hamleleri çok kilit pozisyonda. Mesela, faizde 150 puan artış hamlesi Dolar/TL’yi 3.90’lara çekebilir. Daha sonra kademeli olarak indirir gerekirse… Bunu Brezilya’da görmüştük. 2010’dan itibaren agresif bir faiz artışına gitti Brezilya Merkez Bankası, daha sonra indirdi. Şu anda Dolara karşı daha dirençli Brezilya reali…
Türkiye’de 2008 senesinde 1 Dolar 1.15 TL seviyelerinde iken bugün neden 4.3 seviyesinde?
Türkiye gibi ülkelerin ana sorunu enflasyon. Şu anda bu konu piyasalar için jeopolitikten daha önemli! Piyasa uzmanları sürekli, İran’dan, AB ilişkileri ile ilgili risklerden söz ediyor. Bunların piyasa aktörleri için önemi sıfır. Biz maalesef her konuda analiz yerine komplo teorisi üretiyoruz. Oysa, piyasa artık jeopolitiğe kafa yormuyor. Piyasa biliyor ki artık risk taşımayan ülke yok dünyada. ABD’nin eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’dan kalan bir tabir var:
“REEL POLİTİK”
Yani artık ülkeler arasında kırmızı çizgiler var. O da “Ekonomik Menfaatler”dir. Ne olursa olsun, Kore ABD’ye savaş açamaz. ABD Kore’ye savaş açamaz. İdare lobilerdedir ve ekonomik menfaatler önceliklidir, bunu unutmayalım…
İŞTE “NOT İNDİRİMİ”NİN GERÇEK YÜZÜ
Seçim öncesi Kredi Derecelendirme Kuruluşu S%P’den şaşırtan bir not düşüşü geldi. Bu kararı nasıl yorumluyorsunuz?
Size buradaki gerçek hikayeyi anlatayım. Borsada bir hikayesi olan sağlam şirketler hep dikkat çeker. Londra’da, New York’ta işlemler bunların üzerine yapılır. Herkes ilgi gösterince o hisse yükselir. Dışarda kalan yatırımcı ise, hisse yükseldikçe “buraya bu seviyeden giremem.” der. Bunlar özellikle ABD’li fonlardır ve kredi kuruluşlarına bir telefonla “Ülkenin notunu düşür.” der. Ve o ülkenin notu indirilir ki hisselerin fiyatı düştüğünde o vagona tek başına binsin! İşte not indirimlerinin amacı budur. Seçimden sonra da bir başka kredi derecelendirme kuruluşu Türkiye’nin notunu yükseltecektir…
“SEÇİMLER FİYATLANDI”
Baybars Sezen’e göre seçimler fiyatlandı. Sonuç ile ilgili olarak da yeni sistem konusunda piyasanın kafası karışık değil. Tek diken “faiz”.
BU ÇARPICI ANALİZLERİN DEVAMINDA OKUYACAKLARINIZ;
BU DÖNEMDE HANGİ YATIRIM ARAÇLARINA GÜVENİLEBİLİR?
BORSADA DOĞRU YATIRIM İÇİN ÖNEMLİ KRİTERLER…
DÜNYANIN YENİ GÜCÜ NE OLACAK?
2049’DA DÜNYANIN EN GÜÇLÜ 3 SÜRPRİZ ÜLKESİ…
