İSTANBUL (AA) - SİBEL KURTOĞLU - Sultanahmet Camisi'nin kayma nedeniyle sökülen bir minaresi, külahı ile petek ve gövdesinin bir bölümündeki ağırlıkları 400 ila 700 kilogram arasında değişen 532 taşının konservasyonunun ardından yeniden örülüyor.

Sultanahmet Camisi, Osmanlı padişahı I. Ahmed tarafından mimar Sedefkar Mehmet Ağa'ya 1616 yılında yaptırıldı. Tarihi yarımadada bulunan ve İznik çinileriyle bezendiği, yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için yabancı turistlerin "Mavi Cami/Blue Mosque" olarak adlandırdığı Sultanahmet Camisi, Türkiye'nin 6 minareli tek tarihi camisi. 

Her gün yerli ve yabancı turistlerin akınına uğrayan Sultanahmet Camisi'nde yaklaşık 1 yıldır, kayma sebebiyle sökülen sağ ön minarenin konservasyonu için hummalı bir çalışma yürütülüyor. 

Yüklenici firma Alba İnşaat tarafından caminin bahçesine ziyaretleri engellemeyecek şekilde şantiye kuruldu. Şantiyeye, taşların konservasyonu sırasında çıkan tozların turistleri ve cemaati rahatsız etmemesi için tozu emen makineler de kuruldu.

Bilim kurulu kararları doğrultusunda, öncelikle minarenin bakır alemi ve 16,5 metre yüksekliğindeki ahşap seren direği sökülerek, koruma altına alındı. Minarenin sökülen, ağırlıkları 400 ila 700 kilogram arasında değişen 532 taşı incelendi. Bu taşların 373'ünün konservasyonu yapılırken, 28'ine bozulma olmadığı için müdahale edilmedi. Minarenin 131 taşı ise gerekli test ve deneylerin ardından Pınarhisar'dan getirilen aynı kalitedeki küfeki taşlarıyla değiştirildi.

Çalışmalar kapsamında taşlardaki çatlakların enjeksiyon yöntemiyle tamiri yapıldı. Çimento esaslı kaplamalardan arındırılan taşlar, mikro kumlama yöntemiyle temizlenirken, ön yüzlerindeki aksaklıklar giderildi. Taşları yatayda ve düşeyde birbirine bağlayan ve pastan korozyona uğrayan kenet ve zıvanaların paslanmaz imalattan yenileri yapıldı. Kötü durumdaki kenet ve zıvana yuvalarının ıslahları gerçekleştirildi. Taşların onarımında da hurdaya çıkan taşlar kullanıldı.

- "6 ayda bitirilmesi hedefleniyor" 

Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, çalışmalara ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbul'daki camilerin teker teker restore edildiğini hatırlatarak, bu kapsamda, Sultanahmet Camisi'nin de baştan aşağı incelendiğini söyledi. Caminin öncelikle zemininin röntgeninin çekildiğini belirten Ertem, yapımının üzerinden yüzlerce yıl geçmesine rağmen zeminde ciddi sorun olmadığının tespit edildiğini kaydetti. 

Çalışmalar kapsamında minarelerin statiğinin de kontrol edildiğini anlatan Ertem, ön çalışmalarda caminin 6 minaresinden birinin kaymakta olduğunun görüldüğünü aktardı. 

Minarenin bu haliyle can güvenliği açısından tehlike oluşturduğunun belirlendiğini aktaran Ertem, "Zaman zaman minareden taşlar düştüğü gözlendi ve duruma acil olarak müdahale edildi. Minaredeki onarım acil bir müdahaleydi. İlgili koruma kurulu onayıyla minarenin külah ve peteklerindeki taşlar söküldü. İncelemede minarenin çok kötü durumda olduğu görüldü. Kurul onayı doğrultusunda sökülen orijinal taşlar, tek tek elden geçirildi. Her bir taşa arkeolojik kalıntı mantığıyla yaklaşıldı, hassas bir konservasyon yapıldı" diye konuştu.

Bu restorasyonu diğerlerinden ayıran en önemli özelliğin, sökülen taşların konservasyondan geçirilerek yeniden kullanılması olduğunu ifade eden Ertem, "En ufak parçayı koruyarak bir restorasyon gerçekleştirdik. Minarenin sökülen taşları büyük oranda onarıldı. Onarımlarda da orijinal taşlarla uyumsuzluk olmaması için hurdaya çıkan taşlar kullanıldı. Sökülen 532 taştan kullanılamayacak durumdaki 131'ini parçalara bölüp, kullanılabilecek durumdaki taşlara yama yaptık" bilgisini verdi.

Genel Müdür Ertem, minarenin, konservasyonu biten taşlarla yeniden örülmeye başladığını belirterek, şu ana kadar sökülen 38 sıradan 6'sının örüldüğünü bildirdi. Çalışmalara, rüzgarlı, karlı ve yağmurlu havalarda ara verildiğini anlatan Ertem, restorasyonun 6 ayda bitirilmesinin hedeflendiğini kaydetti.

Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, Sultanahmet Camisi'nin restorasyon projesinin hazır olduğunu ve kurul onayından geçtiğini vurguladı.